Saturday, August 25, 2012

SƠN TRUNG * ĐẠI HỌC VIỆT NAM

Th¿c Trång ñåi- H†c VIET NAM
SÖn Trung

 Sau 1945, gi§i trí thÙc bÎ c¶ng sän l®i døng và cÛng bÎ c¶ng sän nghi ng©. H† l®i døng vì muÓn gi§i trí thÙc phøc vø cho h†, và h† nghi ng© vì trí thÙc phÀn l§n là con nhà giàu, ho¥c con quan, tÙc là thu¶c thành phÀn thù nghÎch v§i h†. Cái mà h† trân tr†ng là giai cÃp vô sän tÙc là nh»ng ngÜ©i nghèo kh°. Chi‰n tranh Pháp ViŒt là m¶t cÖ h¶i cho ngÜ©i c¶ng sän tiêu diŒt gi§i trí thÙc, h† Çã nh© tay ngÜ©i Pháp gi‰t trí thÙc. Than ôi,bao tinh hoa cûa Hà thành hoa lŒ trong trung Çoàn thû Çô Çã bÎ Võ Nguyên Giáp Çem nܧng không ti‰c thÜÖng! Staline Çã mÜ®n bàn tay ñÙc quÓc xã gi‰t hàng træm tܧng lãnh, nhÜng vÅn không h‰t, cho nên sau Çó Çích thân Staline phäi thanh trØng. C†ng sän Nga còn vøng vŠ hÖn c¶ng sän ViŒt Nam! Trí thÙc ÇÙng ÇÀu danh sách kÈ thù cûa c†ng sän :’Trí, phú, ÇÎa, hào , phäi Çào tÆn gôc,trôc tÆn rÍ‘.Ngoåi trØ nh»ng kÈ thÆt då Çàu hàng,còn nh»ng kÈ thi‰u tài nÎnh hót, thi‰u khôn ngoan che dÃu,ít nhiŠu ÇŠu bÎ khó khæn, nguy hi‹m, không bÎ bÕ tù thÌ cÛng bÎ giáng chÙc, sa thäi ho¥c bÎ hành hå Çû ÇiŠu. NhiŠu ngÜ©i phäi giÃu biŒt cái thành phÀn trí thÙc cûa mình, dù LJ ti‹u h†c hay tú tài,h† ÇŠu khai khä næng væn hoá là bi‰t džc, bi‰t vi‰t. N‰u ai th¿c thà khai là sinh viên Çåi h†c, Çi du h†c Pháp thì cu¶c Ç©i coi nhÜ bÕ Çi !
ñã hÖn nºa th‰ k› và cÛng Çã qua rÒi cái th©i mà ngÜ©i ta coi hai ch» ‘vô sän’ là m¶t b¢ng cÃp cao quš, là con ÇÜ©ng ti‰n thân. DÜ©ng nhÜ bây gi© ngÜ©i ta cäm thÃy xÃu h° khi có ngܧi nói r¢ng mình là m¶t kÈ thÃt h†c. Lê ñÙc Th† khi qua Paris, bÎ báo chí phÕng vÃn :’ Ông Çã tÓt nghiŒp Çåi h†c ª Çâu  thì y n°i cáu trä l©i : ‘ Tôi là bÓ ti‰n sï! ‘
T¶i nghiŒp thay cho các nhà báo ngoåi quÓc ! H† sinh trܪng trong nh»ng quÓc gia giàu månh, có chính sách cÜ«ng bách giáo døc, và các lãnh tø cûa h† hÀu h‰t tÓt nghiŒp Çåi h†c, cho nên h† lÀm tܪng NguyÍn Væn Linh, ñ‡ MÜ©i, Võ chí Công... ÇŠu xuÃt thân tØ Çåi h†c. Mà cÛng kh° cho các cán b¶ c¶ng sän khi ra xÙ ngÜ©i,không lë nói lãnh tø cûa h† chÜa bao gi© c¡p sách ljn trÜ©ng,ho¥c h†c vÃn chÌ t§i l§p m¶t,l§p hai..Bªi vÆy mà b†n c¶ng sän ViŒt Nam sang Pháp nói r¢ng NguyÍn Væn Linh LJ ti‰n sï....Và cÛng vì vÆy mà truyŒn dân gian tân th©i ÇÜ®c k‹ nhÜ sau:
Có m¶t ngÜ©i ljn væn phòng trung ÜÖng ñäng xin g¥p Çòng chí t°ng bí thÜ. Giam ÇÓc Công an hÕi tên tu°i, quê quán khách, và xin khách cho bi‰t lš do ljn thæm. Khách trä l©i: ‘Tôi là bån h†c cûa t°ng bí thÜ lúc còn nhÕ.’Viên công an hô : Gián ÇiŒp ! Gián ÇiŒp ! B¡t trói låi!’
Sau có ngÜ©i hÕi viên công an : "ñÒng chí tài gÌÕi thÆt ! T¥i sao ÇÒng chí bi‰t ngay nó là m¶t tên gián ÇiŒp ?"
Viên công an trä l©i : ‘ ñÒng chí t°ng bí thÜ cûa ta có Çi h†c ngày nào Çâu mà có bån h†c !"
DÅu sao thì ngÜ©i c¶ng sän cÛng thÃy làm lón mà không có b¢ng cÃp cÛng là m¶t ÇiŠu thi‰u sót tai håi, cho nên h† ÇŠ ra chính sách ‘ trí thÙc hóa vô sän’. TØ Çó,nh»ng cán b¶ con ông cháu cha, ho¥c cán b¶ có thành tích ÇÜ®c cº Çi h†c ª nh»ng l§p công nông, b° túc væn hoá. Và lÓi h†c nhÜ thé g†i là chuyên tu, là h†c tåi chÙc. Sau vài tháng là h‰t cÃp m¶t, sau vài tháng n»a là h‰t cÃp hai. Trong m¶t hay hai næm, nh»ng ngÜ©i này trª thành kÏ sÜ,bác sï... Chúng ta cÛng phäi thông cäm cho các ông giáo, tu°i Ç©i cÛng nhÜ tu°i Çäng ÇŠu thÃp hÖn h†c sinh giám ÇÓc,trܪng ty, cho nên cuÓi cùng phäi cho h† lên l§p ÇŠu ÇŠu.Và chúng ta cÛng phäi thông cäm cho các h†c sinh giám Çóc,trܪng ty,huyŒn ûy,xã ûy cä Ç©i không hŠ Ƕng não,næm sáu chøc tu°i ÇÀu ,hét ra lºa,mà phäi h†c l§p m¶t,l§p hai,phäi làm toán trØ, toán c¶ng, phäi h†c bài, phäi thi cº...thì làm sao h† hi‹u bài,và làm ÇÜ®c bài? H† ljn trÜ©ng Çã là m¶t s¿ cÓ g¡ng chÙ h† có muÓn Çâu ?  Ta phäi hi‹u  Çó là m¶t phÜÖng thÙc Ç‹ Çäng khoác cái áo trí thÙc cho l§p cán bô bÀn nông, th® thuyŠn dÓt nát ! Và rõ ràng Çó chÌ là hình thÙc chû nghïa !Vì vÆy.mà chúng ta thÃy rÃt nhiŠu phó ti‰n sï , bác sï loåi này. Có nh»ng ông,bà xuÃt thân là y công,y tá, sau m¶t th©i gian phøc vø, có thành tích ÇÜ®c nâng lên hàng bác sï, ho¥c kinh qua các l§p b° túc, công nông mà trª thành bác sï, nhºng bác sï này không džc, không vi‰t ÇÜ®c tên thuÓc...Và có nh»ng cán b¶ giäng dåy Çåi h†c, hoåc ª tuyên giáo Çã tuyên bÓ ª Çåi h†c Sàigon r¢ng ngoài bæc ch‡ nào cÛng có dÀu lºa, dân ta cám Óng Çu Çû xuÓng Çãt nÃu bánh chÜng.. Nhân dân ta Çã khinh thÜ©ng nh»ng ông bác sï,phó ti‰n sï, kÏ sÜ loåi này cho nên tøc ng» tân th©i có câu : ‘ Dôt nhÜ chuyên tu, ngu nhÜ t¥i chÙc ‘!Tuy nhiên chÜÖng trình này cÛng có s¿ bi‰n dång, nó trª thành nÖi lÜu Çày cho nh»ng kÈ thÃt th‰. NgÜ©i ta muÓn ÇÄy khéo m¶t ông nào Çó, ngÜ©i tæ khen ng®i công lao,tài næng cûa ông,rôi ÇŠ cº ông Çi h†c væn hóa, chuyên môn. Ông ra Çi h†c,tܪng r¢ng khi vŠ có b¢ng cÃp cao,dÎa vÎ l§n, chính lúc Çó ngÜ©i ta ÇÜæ ngÜ©i m§i vào thé ÇÎa vÎ cûa ông,và th‰ là ông ra Çi vïnh viÍn,và khi trª vŠ së nhÆn lŒnh phøc viên.
                  
TØ 1980 trª vŠ trܧc, Çåi h†c là m¶t ân huŒ l§n dành riêng cho con cháu cán b¶ cao cÃp
và là m¶t nÖi Çào tåo cán b¶ cao cÃp vØa hÒng låi vÜà chuyên Ç‹ phøc vø Çäng và nhà nܧc. Thi cº chÌ là m¶t hình thÙc, mà vÃn ÇŠ quy‰t ÇÎnh là thành phÀn giai cÃp. Ÿ Çây,b¶ giáo døc Çã có quy ÇÎnh vŠ nh»ng ân huŒ cho tØng loåi cán b¶. NgÜ©i ta g†i là thi lš lÎch. Sau 1975, có bÓn thành phÀn thí sinh :
-Loåi nhÃt : Chién sï thi Çua, thÜÖng ph‰ binh, chiên sï phøc viên ( bän thân thí sinh )
-Loåi nhì : Gia Çình có công v§i cách mång( con cán b¶, lo¥i này cÛng chia ra nhiŠu hång )
-Loåi ba : Gia Çinh viên chÙc ch‰ Ƕ cÛ dÜ®c tiêp tøc làm viŒc ( giæó sÜ, bác sï chính quyŠn cÛ) và giæ dinh thÜ©ng dân.
-Loåi tÜ : Giæ Çình ngøy quân,ngøy quyŠn Çi h†c tÆp cäi t¥o.
Thí sinh thi ba môn,Çi‹m tÓi Ça là 30 ÇiÈm. SÓ ÇiÈm lây LJ tùy lo¥i và tùy næm :
Loåi 1: tØ 3 Çi‹m là vào thäng, còn dÙÖi 3 là vào d¿ bÎ,Ç‹ sang næm vào thäng.
Lo¥i 2: tØ 6 Çi‹m.
Loæi 3 : tØ 22 Çi‹m.
Loåi 4 : tØ 26 Çiêm
Vãn ÇŠ Üu tiên các loåi thÜ©ng thay Ç°i hàng næm. TØ 1975 ljn 1985, s¿ cách biËt gi»a các lo¥i rÃt cao, nhÃt là gi»a loåi 2 và 3.Thí dø cùng là con giáo viên,con bác sï cùng phøc vø tåi m¶t trÜ©ng h†c,m¶t bŒnh viŒn, nhÜng con giáo viên,bác sï c¶ng sän chÌ cÀn 8 hoåc 6 di‹m thì LJ Çåi h†c còn con giáo viên,bác sï ch‰ Ƕ cÛ phäi 22 di‹m,nghïa là phäi hÖn 16 diÈm Ç‹ vào Çåi h†c.ñó là chúng ta chÜa nói ljn tình trång tham nhÛng,hÓi l¶, bè cánh. Vì s¿ chênh lŒch Çó mà chÃt lÜ®ng sinh viên kém,và mâu thuÅn gi»a các giai cÃp,nhÃt là mâu thuÅn gi»a c†ng sän và quÓc gia càng tæng thêm .Sau 1985, chênh lŒch ÇÜ®c rút ng¡n låi,nhÜng dÅu sao,con viên chÙc c¶ng hòa phäi hÖn con c¶ng sän 10 Çi‹m thì m§i vào Çåi h†c.ThÆt là khó khæn cho nh»ng trÈ sinh trong nh»ng gia Çình ch‰ Ƕ cÛ !
 
Trong khoäng tØ 1985 trª vŠ trܧc, sinh viên Çåi hoc phäi c¡t h¶ khÄu (1), ÇÜ®c nhà nܧc cung cÃp tiŠn båc, sách vª, nÖi cÜ trú. NhÜng th¿c t‰ não lòng! Dòng tièn ViŒt Nam søt giá thÜ©ng xuyên, låi nån chÎ nuôi, anh nuôi(2) æn xén æn chÆn cho nên sinh viên thÜ©ng xuyên bÎ Çói. Các sinh viên phäi cÀu cÙu gia Çình. Nhºng n» sinh viên có gia Çình khó khæn låi xa cách, Çành phäi gia nhÆp hàng ngÛ chÎ em ta ª Hà n¶i,. Còn nam sinh viên thì Çi buôn lÆu,ho¥c làm nghŠ không vÓn ! Tình trång Çói khát này ÇÜa ljn cänh trâu c¶t ghét trâu æn, sinh viên Sàigon ÇÜ®c gia Çình ti‰p t‰ Çày Çû cho nên bÎ sinh viên cac nÖi ghen ghét thù h¢n. Sách vª thì cÛ, thi‰u,hai ba ngÜ©i chung m¶t sách, h†c xong niên khoá thì phäi trä låi Ç‹ Çàn em sau có sách mà h†c.
Có nh»ng ngành nhÜ Çåi h†c sÜ phåm không thâu nhÆn sinh viên Thiên chúa giáo. Ngành vi tính còn g†i là tin h†c ( computer ) là ngành thu¶c bí mÆt quÓc gia, chÌ con cái cán b¶ cao cÃp m§i ÇÜ®c h†c . Sau 1975, tåi m¶t sÓ tÌnh, cÛng nhÜ khoäng 1960 t¥i miŠn B¡c, con cái ÇÎa chû, tÜ sän, ngøy quân ngøy quyŠn không ÇÜ®c h†c cÃp ba. Phäi m¶t th©i gian lâu m§i có s¿ nÖi thay Ç°i Ç‹ cho con em nh»ng gia dình trên ÇÜ®c h†c cÃp ba và sau ÇÜ®c d¿ thi Çåi h†c. Tuy ÇÜ®c d¿ thi Çåi h†c dù giÕi chÜa ch¡c Çã LJ n‰u ÇÎa phÜÖng phê lš lÎch quá n¥ng tay.Và n‰u LJ,trÜ©ng gºi giÃy báo vŠ nhà, ÇÎa phuÖng Ìm Çi và b¡t Çi quân dÎch ho¥c thanh niên xung phong thì tàn m¶ng dåi h†c ! Thành thº trܧc 1975,ª ngoài Bác n‰u con em ÇÜ®c vào Çåi h†c là cä m¶t vinh d¿ l§n lao nhÜ ngày xÜa LJ cº nhân,ti‰n sï !
Trܧc 1975, thí sinh h†c xong l§p 10 (3) thì ghi tên thi Çåi h†c.TÃt cä thí sinh toàn quÓc ÇŠu thi m¶t ngày,và thi nh»ng môn giÓng nhau. Chúng tæ nên bi‰t r¢ng lúc này uy quyŠn Çäng rÃt månh, Çäng quy‰t Çînh tÃt cä, chû nghÌa cá nhân bÎ Çánh bËp,cá nhân không có m¶t chút quyŠn gì vŠ tÜÖng lai,vŠ sÓ phÆn,vŠ ܧc v†ng cûa riŒng mình. Trong trÜ©ng thi,giáo sÜ chÃm bài nhÜng Çäng ,cø th‹ là ban t° chÙc có quyŠn quy‰t ÇÎnh sÓ phÆn các thí sinh.Ban t° chÙc së lÃy tØ trên xuÓng dܧi. Ai d‡ cao, lš lÎch tÓt thì vào y dÜ®c, xuÓng n»a là bách khoa, cuÓi cùng là ngành sÜ phåm.Néu th©i Pháp thu¶c,nÜÖc ta chÌ mª ljn trÜ©ng cao Çäng (4), cho nên các ti‹u thÜ lÃy chÒng chÌ nhám lÃy sinh viên cao Ç£ng : ‘Phi cao Çäng bÃt thành phu phø’, thì tåi B¡c ViŒt, con gái lÃy chÒng cÛng theo nhºng thÙ t¿ Üu tiên: ‘ NhÃt y nhì dÜ®c, tåm ÇÜ®c bách khoa , bÕ qua sÜ phåm ‘.’
Khoäng 1980,thí sinh m§i có quyŠn ch†n ngành nghŠ theo sª thích,nhÜng tÃt cä thí sinh ÇŠu thi m¶t ngày,vài næm sau n»a, thí sinh m§i ÇÜ®c n§i tay, cho thi nh»ng ngành v§i nh»ng ngày khác nhau.
Khoäng 1985, vì kinh t‰ suy søp, ngân sách Çåi h†c thi‰u thÓn, cho nên ngÜ©i ta phäi nhÜ®ng b¶ mà mª r¶ng cºa Ç‹ lÃy tiŠn. NŠn giáo døc c¶ng sän trên nguyên t¡c là m¶t nŠn giáo døc công,ÇÜ®c miÍn phí, nhÜng vì thi‰u tiŠn, h† phäi nghÌ cách vÖ vét.Vì vÆy,trong th©i gian này,m†i trÜ©ng Çåi, trung, ti‹u h†c ÇŠu phäi Çóng tiŠn. Thí dø m¶t trÜ©ng Çåi h†c trܧc kia thu nhÆn 500 sinh viên, thì nay thu m¶t ngàn ho¥c hai ngàn.Ÿ Çây, chúng ta thÃy có nhiŠu loåi sinh viên:
-Loåi ÇÜ®c hܪng h†c b°ng toàn phÀn : h†c giÕi, con cán b¶ cao cÃp.
-Loåi bán h†c b°ng
-Lo¥i Çóng tièn : Ça sÓ là con em thÜ©ng dân.
 
 
T° chÙc dåi h†c c¶ng sän khác v§i tÜ bän.Các trÜ©ng Çåi h†c tr¿c thu¶c các b¶ nhÜ trÜ©ng Çåi h†c giao thông thu¶c b¶ giao thông,trÜ©ng kinh t‰ thu¶c bô kinh t‰,trÜ©ng sÜ phåm thu¶c b¶ giáo døc, còn trÜ©ng Çåi h†c t°ng h®p thu¶c b¶ Çåi h†c. H† không t° chÙc viŒn Çåi h†c,mà m‡i trÜ©ng Çåi h†c t¿ quy‰t ÇÎnh, cho nên viŒc quy‰t ÇÎnh sï sÓ, h†c phí...m‡i trÜ©ng m‡i khác nhau. DÅu sao, s¿ thay Ç°i trên cÛng ÇÜ®c hoan nghênh vì con cháu thÜ©ng dân có ch‡ Ç‹ h†c còn hÖn là thÃt h†c, m¥c dù tÓt nghiŒp rÒi thÃt nghiŒp. Trung bình m‡i trÜ©ng chÌ có khoäng 1/2 hoåc 1/3 hܪng h†c b°ng, và m‡i sinh viên tÓn h†c phí khoäng 1 triŒu rܪi, hoåc hai triŒu ÇÒngViŒt Nam, nghïa là gÀn b¢ng m¶t næm lÜÖng cûa m¶t ông bà giáo (5)
Sau 1975, dân tæ vÅn thích h†c Anh van, nhÃt là nh»ng gia Çình chuÄn bÎ ra Çi b¢ng ÇØÖng bi‹n ho¥c ÇÜ©ng hàng không.Kh¡p nu§c không Çâu dåy Anh væn,ngoåi trØ Sài thành hoæ lŒ. NgÜ©i ta Çã tính dËp trÜ©ng ñåi h†c Væn Khoa sau khi Çã Çóng cºa Çåi h†c luÆt khoa, sau sát nhÆp Çåi h†c Væn khoa v§i Çåi h†c Khoa h†c thành Çåi h†c t°ng h®p. NgÜ©i ta låi muÓn dËp Çåi h†c t°ng h®p Saigon nhÜng rôt cu¶c Çi ljn chû trÜÖng trung dung : vÅn duy trì Ç¥i h†c t°ng h®p nhÜng giäm sï sÓ m‡i l§p, ban Væn lÃy khoäng 15 ngÜ©i,ban Anh van khoäng 5 ngÜ©i, ban Nga væn là mª l§n cho chÜÖng trình Nga hoá,thay Anh væn. NhÜng không ai thích Nga væn,k‹ cä gia Çình c¶ng sän. S¿ ngæn chÆn càng månh, nhu cÀu Anh væn låi càng cao. NgÜ©i ta nh© thÀy ljn nhà dåy kèm,và các thÀy cÛng mª l§p dåy tåi nhà,næm mu©i ngÜ©i m¶t l§p cho công an khÕi Ç‹ š. ñ‰n khoäng 1985, nhà nܧc bát chܧc Trung quÓc mª cºa ÇÀu tÜ cho nên phong trào h†c Anh væn bùng n° kháp nÖi. NgÜ©i ta mª trung tâm dåy Anh Væn, Trung tâm vi tính (computer),cho nên các trÜ©ng Çåi h†c ÇŠu mª nh»ng trung tâm này Çû m†i trình Ƕ vào ban Çêm Ç‹ kinh doanh. Các kÏ sÜ muÓn ki‰m dÜ®c viŒc làm phäi h†c thêm Anh væn và vi tính Ç‹ cÀu mong ÇÜ®c làm viŒc v§i các công ty Anh, MÏ.Và th©i này,bÆc thang giá trÎ ÇÜ®c thay Ç°i nhÜ sau : ‘ NhÃt Anh, nhì Tin (h†c),tam Kinh (t‰),TÙ LuÆt"
ñây cÛng là lúc cho nh»ng ngÜ©i nhìn xa thÃy r¶ng chøp th©i cÖ. H† xin mª Çåi h†c tÜ. ñiŒu kiŒn rÃt khó khæn nhÜ là phäi có Çoàn th‹ gi§i thiŒu, phäi n¶p cho nhà nu§c hàng træm ngàn,hay hàng triŒu Çô la. m§i ÇÜ®c cÃp giÃy phép....N‰u không là c¶ng sän ho¥c thân c¶ng sän làm sao ÇÜ®c Çoàn th‹ gi§i thiŒu? Giáo døc là m¶t công cu¶c Çàu tÜ vô vÎ l®i, nêu có triŒu Çô la,không ai dåi gì mà quæng tiŠn qua cºa s°.ñó chÌ là nh»ng cách tØ chÓi khéo mà thôi, bªi vì c¶ng sän rÃt s® sinh viên bi‹u tình chÓng ÇÓi ch‰ Ƕ ! Có mÃy chøc danh sách ÇÜ®c chÃp nhÆn cho cái ban sáng lÆp cûa trÜ©ng trong Çó có trÜ©ng cûa NguyÍn CÖ Thåch .Trí thÙc cÛ thì có ti‰n sï NguyÍn væn Ngôn, bác sï Ngô Gia Hy(em cûa Ngô Gia T¿)...cÛng ra xin lÆp trÜ©ng, nhÜng ÇÜ®c công nhÆn h¶i ÇÒng sáng lÆp v§i viŒc cÃp giÃy phép là hai viŒc khác nhau. Nh»ng ngÜ©i này Çã tÓn tiŠn,tÓn công sÙc,tÓn thì gi© và nay thì nhiŠu trÜ©ng Çåi h†c tÜ ÇÜ®c mª nhÜng dÅu sao Ç¢ng sau vÅn là Çäng lãnh Çåo !  Trong khoäng 1993,tåi Hà n¶i có Çåi h†c Thæng Long và tåi Sài gon có Çåi h†c mª r¶ng là Çø®c giÃy phép hoåt Ƕng bªi vì h† có th‰ l§n và có nh»ng xão k‰ . NhiŠu ngÜ©i thÃy khó qúa, Çành mÜ®n tên Çåi h†c Tòng H®p Sàigon, Çåi h†c sinh ng» Hà N¶i Ç‹ làm æn và chia chác cùng nhau.
M¶t s¿ bùng n° khác Çó là viŒc mª r¶ng cánh cºa Çåi h†c tåi chÙc.H†c tåi chÙc nghïa là vÜà làm viŒc vØa Çi h†c,nhÜng nh»ng sinh viên xa trÜ©ng thì làm th‰ nào ? Do Çó,ngày nay, các trung tâm Çào tåo tåi chÙc ª các tÌnh ljn các trÜ©ng Çåi h†c kš k‰t giao kèo, trÜ©ng Çåi h†c lãnh thÀu rÒi gºi cán b¶ t§i ÇÎa phÜÖng d¥y h†c. Giá bi‹u xê dÎch tØ 15 ljn 30 ngàn m¶t ti‰t(45 phút). CuÓi h†c kÿ ho¥c cuÓi niên khoá,trung tâm thanh toán tiên thù lao cho trÜ©ng, thí dø trung tâm trä m‡i gi© 20 ngàn nhÜng cán b¶ giäng dåy chÌ ÇÜ®c khoäng 10 hay 15 ngàn, sÓ còn låi do trung gian ngÒi không hܪng l®i. M‡i giáo sÜ Ç‰n các tÌnh m¶t tuÀn hay vài ngày thì vŠ Sàigon ho¥c Hà N¶i, tuÀn sau ho¥c tháng sau có giáo sÜ Ç‰n, các viên chÙc ÇÎa phÜÖng låi c¡p sách ljn trÜ©ng...Trܧc 1975, ViŒn ñåi h†c Sàigon phäi chi viŒn cho các viŒn Çåi h†c Hu‰, Càn thÖ, ñà låt,Vån Hånh,Cao ñài,Hoà Häo. Minh ñÙc... Çã thÃy mŒt, huÓng hÒ nay m‡i tÌnh ÇŠu có mª trung tâm tåi chÙc! DÅu sao nh»ng Çåi h†c cÛ cÛng có m¶t sÓ giáo sÜ tåi ch‡, còn Çây ÇÎa phÜÖng  hÀu h‰t là nhân viên ÇiŠu hành . Giáo sÜ mŒt mÕi,h†c viên h†c ôm ÇÒm , ch§p nhoáng,h†c cÄu thä và låi lón tu°i,bÆn công vø cho nên thành quä chäng ÇÜ®c là bao! Tãt cä chÌ là hình thÙc chû nghïa, ch£ng ích l®i cho Çãt nܧc, trܧc sau vÅn là cái h†c chuyên tu,cái h†c tåi chÙc, ch£ng có giá trÎ. Låi n»a, ª Çây vÅn là dåy sinh ngº, vi tính, dåy vŠ væn hoá cho cán b¶ væn hoá thông tin, dåy k‰ toán, thÜÖng måi cho cán b¶ kinh t‰... Còn nh»ng môn nhÜ hoá h†c,kÏ nghŒ....thì không có ch‡ ÇÙng.
              Tu°i trè ViŒt Nam rÃt chæm h†c. M‡i Çêm Çi qua sân trÜ©ng Çai h†c, ho¥c ÇÙng trên sân thÜ®ng nhìn xuÓng các trung tâm sinh ng», thÃy h†c sinh vào ra tÃp nÆp,thÃy xe Çåp, xe g¡n máy Ç‹ hàng hàng, lòng tôi cäm thÃy bâng khuâng và xót xa ! Phäi có m¶t ch‰ Ƕ dân chû,phäi có nh»ng con ngÜ©i thông minh,tài gÌÕi ,yêu nܧc, thÜÖng dân thì mói Çem låi t¿ do,dân chû và hånh phúc th¿c s¿ cho nhân dân ViŒt Nam. Khi Çó,mái gia Çình cÛng nhÜ mái h†c ÇÜ©ng m§i trª thành thiên ÇÜ©ng cûa tu°i trÈ.Và có nhÜ vÆy m§i nói ljn viŒc xây Çãt nÙÖc giàu månh.
                                                                                                                SÖn Trung
________
Chú thích:
(1) H¶ khÄu; m‡i gia Çình cÜ ngø h®p pháp,ÇÜ®c công an cÃp cho bän h¶ khÄu,ghi tên tu°i và sÓ ngÜ©i trong gia Çình.Mua gåo,lãnh tiŠn,làm giá thú, xin sao løc giÃy t©,..phäi mang theo h¶ khÀu.ñi h†c xa, Çi làm xa, Çi tù... thì bÎ xóa tên trong h¶ khÄu,ljn nÖi m§i låi xin vào h¶ khÄu.
(2) Anh chÎ nuôi ; ngÜ©i lo viŒc cÖm nܧc ( cán b¶ cÃp dÜ«ng )
(3) Tåi miŠn B¡c,trܧc 1954,ti‹u và trung h†c có 9 cÃp l§p, sau 1954 có 10 cÃp l§p , ljn 1985 m§i theo hŒ 12 næm nhÜ ª miŠn Nam.
(4) Cao Ç£ng : Th©i Pháp thu¶c, nܧc ta chÌ có cÃp cao Çäng ª Hà N¶i, ai muÓn h†c Çåi h†c phäi sang Pháp du h†c. Khoäng 1945, m¶t vài trÜ©ng ª Hà n¶i Çã mª ljn cÃp Çåi h†c.
(5) HiŒn nay lÜÖng giáo viên trung h†c khoäng 250 ngàn ljn 300 ngàn m¶t tháng, tÜÖng ÇÜÖng 25 ljn 30 dô la Canada.
 
 

No comments: