SƠN TRUNG * CHUYẾN THĂM HỮU NGHỊ

Chuy‰n Thæm H»u NghÎ

SÖn Trung

Næm Ãy, Thøy ñi‹n m©i thû tܧng Phåm Væn ñÒng sang thæm h»u nghÎ. Phái Çoàn gÒm mÜ©i ngÜ©i trong Çó có bác sï Tôn ThÃt Tùng. M¥c dù Phåm Væn ñÒng là thû tܧng nhÜng cái Çinh cûa cu¶c vi‰ng thæm này là giáo sÜ bác sï Tôn ThÃt Tùng. Các cán b¶ thÜ©ng nghe k‹ r¢ng lúc Çó quÓc vÜÖng Thøy ñi‹n bÎ bŒnh gan mÆt rÃt n¥ng, các bác sï Anh, Pháp Çành bó tay. H† bèn gi§i thiŒu bác sï Tôn ThÃt Tùng,lúc này ông du h†c ª Pháp,Çã n°i ti‰ng giäi phÄu giÕi, sang ch»a bŒnh cho quÓc vÜÖng. Nh© tài giäi phÄu, bác sï Tôn ThÃt Tùng Çã cÙu ÇÜ®c quÓc vÜÖng Thøy ñi‹n. ñŠn Ön bác sï, quÓc vÜÖng bèn phong cho bác sï này làm Hàn Lâm viŒn sï cûa Thøy ñi‹n. Sau này, nghe l©i tuyên truyŠn cûa c¶ng sän, bác sï Tôn ThÃt Tùng vŠ Hà N¶i phøc vø dܧi lá c© c¶ng sän.
K‹ tØ Çó, Thuœ ñi‹n cÛng nhÜ Pháp là nh»ng nܧc châu Âu t¿ do låi lên ti‰ng ûng h¶ lÆp trÜ©ng cûa c¶ng sän ViŒt Nam. Hai bên lÆp quan hŒ ngoåi giao rÃt th¡m thi‰t. Thuœ ñi‹n Çã viŒn tr® cho Hà N¶i nhà máy giÃy Phú Th†. Và sau này, khi có phong trào vÜ®t biên, và sau khi khÓi ñông Âu tan rã, Thøy ñi‹n Çã tÆn tình chi‰u cÓ nh»ng ngÜ©i miŠn B¡c xã h¶i chû nghïa .
Bác sï Tôn ThÃt Tùng là con ngÜ©i Ç¥c biŒt. Ông là trí thÙc,låi thu¶c hŒ phong ki‰n, th‰ mà c¶ng sän låi chÃm ông ch£ng qua ông cÛng nhÜ tri‰t gia TrÀn ñÙc Thäo, luÆt sÜ NguyÍn Månh TØ©ng là nh»ng con mÒi Çáng giá. H† dùng ông Ç‹ tuyên truyŠn , Ç‹ Çánh bóng cho ch‰ Ƕ m¥c dù h† ch£ng cÀn ljn ông.
Sau 1975, tôi g¥p m¶t trí thÙc cÛ, giáo sÜ h† Phåm, Çi tÆp k‰t vŠ, làm viŒc tåi ViŒn khoa h†c Xã h¶i thành phÓ. Ông nói:"Nܧc ta cÀn nhiŠu bác sï nhÜng hiŒn nay ta không có thuÓc tây, không có døng cø tÓi tân thì bác sï trª thành thØa thãi. Bác HÒ nói: " Chúng ta cÀn nhiŠu ÇÀu b‰p giÕi" nhÜng nay ta thi‰u cá thÎt, thì Çâu cÀn ÇÀu b‰p gÌÕi ".Tôi hi‹u vÎ giáo sÜ này nói thÆt . Sau 1975, c¶ng sän không cÀn trí thÙc miŠn Nam, không cÀn bác sï, kÏ sÜ, giáo sÜ miŠn Nam ngoåi trØ nh»ng kÈ Çã cam tâm làm tay sai cho h† nhÜ Lš Chánh Trung, Hoàng Phû Ng†c Phan, Hoàng Phû Ng†c TÜ©ng, TrÀn Hà Nam...vì h† Çã có nh»ng ông y tá ÇÜ®c phong làm bác sï , nh»ng ông th® Çi chuyên tu vài tháng Çã thành kÏ sÜ. H† phäi Çãi ng¶ nh»ng hång ngÜ©i này. Và Çó chính là quan Çi‹m vô sän chuyên chính.
Bác sï Tôn ThÃt Tùng là con ngÜ©i ngoan ngoän không nhÜ TrÀn ñÙc Thäo, NguyÍn Månh TÜ©ng... Çã lên ti‰ng chÓng Çäng. Ông ÇÜ®c cä nܧc bi‰t ljn . Ông Çã trª thành ÇÀu ÇŠ cûa m¶t chuyŒn ti‰u lâm tân th©i. ChuyŒn k‹ nhÜ sau: Bác sï Tôn ThÃt Tùng sang Pháp, ÇÜ®c các phóng viên báo chí bu låi phÕng vÃn. H† hÕi :
Ông thu¶c giòng gÌÕi hoàng t¶c, tåi sao låi theo c¶ng sän? Ngoài ông ra, nh»ng ngÜ©i hoàng t¶c có ai ÇÜ®c c¶ng sän tr†ng døng hay không?"
Tôn ThÃt Tùng Çáp:" Nh© Ön Çäng và nhà nܧc, anh em tôn thÃt chúng tôi Çu®c Çäng và nhà nܧc chi‰u cÓ rÃt nhiŠu. Kh¡p nÖi ÇŠu có anh em chúng tôi. Bên b¶ giáo døc ,có Tôn ThÃt H†c, bên b¶ Công an có Tôn ThÃt ñÙc, bên b¶ ngoåi giao có Tôn ThÃt LÍ,bên b¶ Lao ñ¶ng có Tôn ThÃt NghiŒp, bên h¶i phø n» có bà Tôn ThÃt Trinh, Tôn ThÃt Ti‰t..."
Sau khi thû tܧng Phåm Væn ñÒng và bác sï Tôn ThÃt Tùng Ç¥t chân lên thû Çô Stockholm , vua Thøy ñi‹n Çã ti‰p Çón tr†ng th‹ theo nghi lÍ dành riêng cho quÓc khách.Phái Çoàn ViŒt Nam ÇÜ®c m©i æn uÓng tåi nh»ng nhà hàng sang tr†ng nhÃt và ÇÜ®c m©i tham quan nh»ng danh lam th¡ng cänh cùng nh»ng cÖ sª kinh t‰,kÏ nghŒ cûa Thøy ñi‹n. Thành công l§n lao cûa phái Çoàn là Çu®c Thøy ñi‹n hÙa hËn viŒn tr® kinh t‰ mÃy chøc triŒu mÏ kim. Thû tܧng và phái Çoàn hân hoan vui sܧng vì h† Çã thành công hÖn tܪng tÜ®ng. Thøy ñi‹n là m¶t nܧc nhÕ, m¶t nܧc tÜ bän nhÜng Çã dÍ dàng v§i h† hÖn là Liên sô, Trung quÓc là nh»ng nu§c anh em xã h¶i chû nghïa.
Ngày hôm Çó, thû tܧng Phåm Væn ñÒng rÃt vui vÈ. Bu°i chiŠu phái Çoàn nhÆn l©i m©i cûa b¶ ngoåi giao Thøy ñi‹n d¿ m¶t bu°i chiêu Çãi. B¶ trܪng ngoåi giao Thøy ñi‹n lên ti‰ng ca ng®i công cu¶c chi‰n ÇÃu chÓng MÏ cûa ViŒt Nam.Ti‰p theo,thû tܧng Phåm Væn ñÒng ÇÜ®c m©i lên phát bi‹u š ki‹n.Thû tܧng say men chi‰n th¡ng, cám Ön Thøy ñi‹n Çã ûng h¶ ViŒt Nam trong cuôc chi‰n ÇÃu chÓng gi¥c MÏ xâm lÜ®c,và ông cám Ön Thøy ñi‹n Çã t¥ng ViŒt Nam nhà máy giÃy Phú Th† và Çã Çào tåo chuyên viên cho ViŒt Nam. Ông nói r¢ng ban lãnh Çåo nhà máy cùng các kÏ sÜ,công nhân Çã tích c¿c làm viŒc h‰t mình vì xã h¶i chû nghïa, vì ngày mai, vì bác HÒ, vì con em. Nh© s¿ lãnh Çåo sáng suÓt cûa ñäng,nhà máy tæng næng suÃt 60%, Çû giÃy cho h†c sinh trong nu§c dùng, Çû giÃy Ç‹ in sách báo... Sau Çó là sâm banh, whisky...Và sau Çó n»a là bu°i chi‰u phim Ç¥c biŒt. ñây không phäi là råp chi‰u phim hoàng gia mà chÌ là m¶t phòng chi‰u phim nhÕ cûa b¶ ngoåi giao. Âm thanh,màu s¡c rÃt tân kÿ. Gh‰ ngÒi thÆt êm ái. Thû tܧng ܧc mong phû chû tÎch, phû thû tܧng cÛng có m¶t phòng chi‰u phim tÜÖng t¿ .Cu¶c chi‰u phim b¡t ÇÃu. Trong phòng hoàn toàn mát mÈ và yên tïnh. NgÜ©i ta không nghe ti‰ng rè rè cûa máy quay phim nhÜ ª ViŒt Nam. CuÓn phim tÜ©ng thuÆt trÆn Çá banh gi»a Thuœ ñi‹n và Pháp. Sau vài ly sâm banh, thû tܧng mŒt mÕi,Çã gÆt ÇÀu vài lÀn trên gh‰ êm ái. B‡ng thû tܧng giÆt mình, tÌnh nhÜ sáo. ñoån phim sao giÓng cänh ViŒt Nam. Phäi rÒi.ñó là cänh ViŒt Nam. Cänh nhà máy giÃy Phú Th† ViŒt Nam. ñây là nhà máy giÃy do Thøy ñi‹n viŒn tr® tiŠn båc, máy móc,kÏ thuÆt.
Cänh ban Çêm có Çèn sáng kh¡p nÖi .Kìa kìa. Trong phòng giám ÇÓc .Trên tÜ©ng là m¶t bÙc hình lãnh tø HÒ Chí Minh. M¶t ngÜ©i Çàn ông tu°i 50,ÇÀu Ƕi nón cÓi,mang quÀn áo nhà binh nhàu nát ngÒi trܧc bàn vi‰t. Có ba ti‰ng gõ cºa nhè nhË. Giám ÇÓc cÃt ti‰ng:
"CÙ vào!"
M¶t thanh niên khúm núm bܧc vào, nói nhÕ vào tai viên giám ÇÓc. Viên giám ÇÓc gÆt gù:"ñÜ®c". NgÜ©i thanh niên trª ra, sau Çó m¶t phø n» trÈ ÇËp bܧc vào. Hình änh và âm thanh rÃt rõ
-Chào ÇÒng chí giám ÇÓc.
Viên giám ÇÓc Çáp låi:" Chào ÇÒng chí."
NgÜ©i phø n» ngÒi xuÓng bên cånh, mª xách tay,lÃy m¶t gói ba sÓ 5 Ç¥t lên bàn giám ÇÓc, lÍ phép nói
:"ThÜa ÇÒng chí giám ÇÓc.Xin m©i ÇÒng chí dùng thº. ñây là thuÓc ngoåi hóa, hàng MÏ,thÖm l¡m."
Viên giám ÇÓc im l¥ng. NgÜ©i Çàn bà bèn mª xách tay, lÃy m¶t gói trà, bܧc t§i bàn bên cånh,lÃy bình trà rºa såch,thay bã trà , pha m¶t bình trà m§i, lÍ mÍ bÜng låi bàn giám ÇÓc. Cô rót trà ra chén tÓng,sang qua chén nhÕ,bÜng m©i viên giám ÇÓc.
" Xin m©i ÇÒng chí dùng trà. ñây là trà Tam ñäo, th٠ǥc biŒt, sän xuÃt riêng cho các ÇÒng chí lãnh Çåo trung ÜÖng."
Viên giám ÇÓc bÜng chén trà lên môi uÓng tØng ngøm nhÕ,ra vÈ thích thú. NgÜ©i Çàn bà kéo gh‰ ngÒi bên cånh viên giám ÇÓc, rÒi hÕi:
"ñÒng chí Çã duyŒt 5 tÃn cho em chÜa?"
Viên giám ÇÓc ngÅm nghï m¶t lát, rÒi trä l©i:
" Bây gi© tình hình khó khæn l¡m. Trung ÜÖng cho ngÜ©i vŠ thanh tra luôn luôn, cho nên bây gi© chúng tôi rÃt khó lòng duyŒt y m¶t sÓ giÃy l§n nhÜ th‰."
NgÜ©i Çàn bà nÛng nÎu:
" Xin ÇÒng chí duyŒt y. Chúng em xin trä gÃp Çôi. ñÒng chí muÓn gì chúng em cÛng chiŠu lòng."
Viên giám ÇÓc cÜ©i ha hä, bܧc t§i ôm ngÜ©i Çàn bà, và kéo ngÜ©i Çàn bà vào phòng bên cånh, nÖi nghÌ Çêm cûa giám ÇÓc nhà máy.Hình änh và âm thanh rÃt rõ rŒt và khêu g®i. Viên thû tܧng già cäm thÃy toàn thân nóng bØng.
Låi m¶t cänh khác trong nhà máy, công nhân Çang ÇÙng ngÒi ng°n ngang. Có ngÜ©i n¢m ngû dܧi dàn máy. Có ngÜ©i hút thuÓc lào trong khi máy Çang chåy. Vài ba công nhân ngÒi nói chuyŒn gÅu ,ho¥c thì thào bàn tán. Hình änh hiŒn lên rÃt rõ, công nhân lÃy m¶t sÓ tÆp giÃy , ho¥c chÃt hóa h†c giÃu kín trong ngÜ©i, ho¥c Ç‹ vào trong ba lô.
–ng kính låi chuy‹n møc. Bên ngoài sân nhà máy, m¶t sÓ hoåt Ƕng khác Çang ti‰p diÍn. M¶t sÓ công nhân Çang mª kho khuân vác nh»ng bao, thùng,gói chuy‹n ra xe hÖi, xe thÒ, và trao trä tiŠn båc... H† làm viŒc rÃt tích c¿c,nhanh chóng và bí mÆt. H† luôn luôn hÓi thúc nhau :" Nhanh lên! Nhanh lên kÈo Công an t§i!"
Trong khoänh kh¡c, sân nhà máy trª låi yên tïnh.
Thû tܧng tê tái cä ngÜ©i! Ông không th‹ tܪng tÜ®ng n°i nh»ng cänh m¡t thÃy tai nghe! N‰u trܧc Çây nh»ng ai mà k‹ hay vi‰t chuyŒn này, ông Çã bÕ tù chúng vì t¶i xuyên tåc, phän Ƕng. NhÜng than ôi, Çây là s¿ th¿c ! Công nhân thành phÀn Üu tú cûa Çäng, là giai cÃp lãnh Çåo mà låi có nh»ng hành Ƕng tr¶m c¡p nhÜ vÆy hay sao? Té ra xÜa nay,ngÜ©i ta báo cáo thành tích chÌ là báo cáo láo! Nghï xa nghï gÀn, m¶t luÒng khí lånh chåy suÓt xÜÖng sÓng ông ,khi‰n cho toàn thân ông run bÀn bÆt:" N‰u trong phû chû tÎch,trong phû thû tܧng mà chúng Ç¥t ÇÜ®c m¶t máy quay phim nhÜ th‰ thì nguy hi‹m bi‰t là dÜ©ng nào !" Ngay khi vŠ ljn ViŒt Nam, ông liŠn ra lŒnh công an tæng cÜ©ng biŒn pháp phòng gian bäo mÆt, cÃm tÃt cä m†i ngÜ©i k‹ cä cÓ vÃn các nܧc anh em xã h¶i chû nghïa,quay phim, chøp hình các cÖ quan, nhà máy...
Næm Çó cÛng là m¶t næm Çau ǧn, nhøc nhã nhÃt trong Ç©i thû tܧng Phåm Væn ñÒng vì b†n tÜ bän Çã chÖi ông m¶t vÓ Çau hÖn hoån!
SÖn Trung