Monday, September 3, 2012

VÕ KỲ ĐIỀN * CON CHÓ ĐI LẠC

 
 
CON CHOÙ ÑI LAÏC
VOÕÕ KYØ ÑIEÀN

 
Chuù Caân khaäp khieång chön thaáp chön cao ñi voâ nhaø beáp, caëp maét ngoù laùo lieâng. Caên beáp khaù roäng, ñoà ñaïc ngoån ngang. Chuù thaáy thaày An ñöông ngoài laët moät thuùng rau muoáng, laù heùo vaøng beân caïnh hoà nöôùc, vaùch ñaày reâu xanh. Laàn naøo cuõng vaäy, khi ñi ngang ñaây chuù cuõng thaáy maáy thaày giaùo laøm anh nuoâi, laët rau. Hoâm nay laïi tôùi phieân thaày An. Caùi oâng thaày naày daïy Söû maø laïi coù ngoùn ñôøn thaät ngoït. Maáy ngoùn tay oång laët rau, cuõng lanh nhö khi oång gaûy treân daây ñôøn. Thaày An thaáy chuù Caân loø doø tôùi, beøn hoûi:
-Chuù muoán kieám caùi gì vaäy ?
-Böõa hoåm toâi coù ñeå moät cuoän daây luoäc treân ñaàu tuû, böõa nay sao maát tieâu kieám
hoång ra ? Noùi roài chuù ñònh quay ñi. Caû ngöôøi chuù choaùn heát caùi khung cöûa caây nhoû xíu.
Trong nhaø beáp, ngoaøi noài neâu, soong chaûo, cheùn dóa, coøn coù moät ñoáng cuoác xeûng
cuûa ban lao ñoäng ñeå ngoån ngang beân vaùch. Thaày An ñöa tay chæ moät nuøi daây döøa
moùc treân caây coät ñen xaùm vì khoùi beáp:
-Phaûi chuù muoán kieám sôïi daây naày khoâng ?
Chuù möøng rôõ voùi tay laáy, mieäng traû lôøi:
-ÖØa, vaäy maø naõy giôø toâi kieám hoaøi hoång thaáy.
Caàm cuoän daây daøi trong tay, daùng vui veû chuù hoûi:
-Böõa nay thaày tröïc nhaø beáp haû ? Sao hoâm qua toâi cuõng thaáy thaày ôû ñaây ?
-Ñaùng leõ böõa nay tôùi phieân thaày Ñònh. Nhöng toâi khoâng thích daïy, beøn kieám caùch ñoåi vôùi thaåy... Laøm beáp cöïc nhöng khoûi phaûi nhöùc ñaàu. Noùi tôùi ñoù thaày beøn so saùnh:
-Laåm raåm vaäy maø toâi thaáy chuù ngon laønh. Caû caùi tröôøng naày coù chuù laø söôùng.
Treân thì coù anh Chín hieäu tröôûng, keá ñoù laø chuù...
Roài nhö sôï bò hieåu laàm, thaày An tieáp:
-ÔÛ thôøi naày khoâng dính líu tôùi nguïy quaân nguïy quyeàn, khoâng nhaø cöûa, ñaát ñai,
tieàn baïc maø laïi coù baø con caùch maïng laøm lôùn thì laø haïng nhöùt, phaûi khoâng chuù
Caân ?
Chuù Caân vöøa dôïm ñi, vöøa traû lôøi:
-Trong tröôøng ai cuõng noùi y nhö thaày maø toâi thaáy coù söôùng gì ñaâu. Thaùng naøo toâi
cuõng ñöôïc tuyeân döông caù nhaân tieân tieán...
Roài chuù haï thaáp gioïng, ngaäp ngöøng:
-Tieân tieán maø khoâng coù tieàn cuõng hoång söôùng...
Noùi xong chuù quay ra, caùi chön coù taät ñi khaäp khieãng, tay thaùo laàn cuoän daäy. Sôïi daây döøa nhoû baèng ngoùn tay uùt ñöôïc tuoân ra thaúng daøi keùo leät beät treân saøn xi
maêng. Chuù thaét moät moái ôû ñaèng ñaàu, laáy tay öôùm öôùm cho moái thaét chaët laïi.
Naéng ñaõ baét ñaàu nong noùng. Ngoaøi saân tröôøng aùnh saùng choùi chang. Caên phoøng
cuûa chuù Caân ôû cuoái saân, caïnh kho chöùa ñoà cuõ cuûa nhaø tröôøng, caùch nhaø beáp
moät khoaûng ñaát troáng coû moïc lan traøn. Chuù khoâng coù thì giôø ñeå laøm coû doïn deïp.
Töø saùng sôùm phaûi môû coång tröôøng, queùt lôùp queùt saân. Coâng vieäc beà boän keùo
daøi maõi cho ñeán chieàu toái, nhöùt laø cho ñeán maáy ngaøy gaàn Teát nhö luùc naày. Trong
lôùp ngoaøi saân choã naøo cuõng raùc ngaäp ñaàu. Chuù lo doïn deïp haèng maáy chuïc
phoøng hoïc vöøa ñuû heát hôi, coøn söùc ñaâu maø lo tôùi caùi phoøng rieâng nöõa. Caùi
phoøng chæ daønh ñeå nguû, coù ñöôïc moät caùi giöôøng vaø moät caùi baøn coøn duøng
ñöôïc. Beân vaùch ñeå moät ñoáng ñoà cuõ vuïn vaët goàm coù baøn hoïc troø, gheá ngoài gaõy
chön, baûng vieát luûng loå.
Hoài saùng naày luùc trôøi coøn lôø môø toái, chuù ñöông nguû boãng giöït mình vì nghe tieáng luïc ñuïc döôùi gaàm giöôøng. Cöù töôûng laø coù aên troäm, chuù naèm im ñeå laéng nghe. Coù tieáng quaøo roät roät ôû beân vaùch, hoài laâu coù tieáng gaâu gaâu nho nhoû. A, thì ra coù con choù ñi laïc voâ phoøng. Ñöông nguû bò phaù ñaùm ñaâm böïc mình, thuaän tay chuù vôùùi laáy thanh cuõi ñeå keá beân quaêng maïnh. Khuùc cuûi lôùn naëng, truùng caùi bòch treân löng, con choù keâu aúng aúng cong ñuoâi chaïy maát.
Chuù naèm coá nguû nöôùn theâm moät chuùt. Trôøi coøn toái moø moø, giaác nguû khoâng
chòu ñeán. Naèm treân giöôøng maø ñaàu oùc chuù nghó ngôïi lan man. Coøn maáy ngaøy nöõa
laø heát naêm. Laøm vieäc quaàn quaät maø vaãn khoâng dö moät ñoàng moät chöõ ñeå aên
Teát. Cuoäc ñôøi khoâng buoàn maø vaãn chöa thaáy gì vui. Ngaøy thaùng cöù laàn löôït qua,
teát nhöùt tôùi hoài naøo khoâng hay. Ñaõ treân hai möôi naêm giuùp vieäc cho tröôøng naày,
chuù quen maët haàu heát caùc thaày coâ giaùo. Coù ngöôøi ñoåi tôùi roài coù ngöôøi ñoåi ñi.
Rieâng naêm nay, môùi coù maáy thaùng maø tröôøng ñoåi tôùi ba oâng hieäu tröôûng. OÂng
hieäu tröôûng cuõ ngöôøi Baéc di cö, daùng nghieâm nghò, noùi naêng ñieàm ñaïm, chöõng chaït. Tuy vaäy coù nhieàu laàn oâng noùi chuù khoâng hieåu. Moät hoâm oâng nhôø chuù mua duøm goùi thuoác huùt. Chuù laáy tieàn roài ñi vuït ra cöûa. OÂng noùi :
-Khoâng gaáp, laøm gì maø cuoáng leân theá ?
Chuù nghe xong ngaïc nhieân quay trôû laïi, hoûi :
-OÂng noùi caùi gì toâi khoâng hieåu, cuoáng leân laø caùi gì ?
Thaáy caùi maët chuù ngô ngaùc, maáy oâng giaùo sö ngoài beân cöôøi aàm leân. Moät laàn
khaùc trong böõa tieäc taát nieân, oâng hieäu nhôø chuù mua theâm moät ít laïc rang. Chuù ngoù quanh ngoù quaát, cuoái cuøng kheàu kheàu thaày Ñònh hoûi nhoû:
-Laïc rang laø moùn gì vaäy ?
Ñeán khi ñöôïc thaày Ñònh giaûi nghiaõ cho bieát, chuù tiu nghæu:
-Sao oång hoång chòu noùi ñaäu phoïng, tui ñaâu coù hieåu tieáng Baéc !
Duø vaäy chuù vaãn kính neã oâng hieäu tröôûng vì oâng hoïc raát gioûi. Caùc thaày coâ giaùo
sö cuøng hoïc sinh cuõng kính troïng vaø thöông yeâu oâng laém. Rieâng ñoái vôùi chuù, oâng
hieäu raát vui veû, deã chòu. Thænh thoaûng oâng thöôøng cuøng chuù taâm söï. Chuù ít noùi
maø thích nghe. Coù moùn gì ngon oâng thöôøng ruû chuù cuøng aên. Tình thaày troø cuõng nhö tình anh em. Roài ngaøy caùch maïng veà, oâng hieäu cuûa chuù bò baét ñi hoïc taäp nôi khæ ho coø gaùy naøo cuõng khoâng bieát nöõa. Chuù buoàn laém. OÂng hieäu môùi tôùi ngöôøi Nam, nghe noùi luùc tröôùc laøm giaùo vieân beân tröôøng tieåu hoïc, coù theo Vieät Coäng moät thôøi gian. OÂng naày thì quaù toát ñoái vôùi chuù, noùi tieáng Vieät Nam deã nghe. Ngaøy oâng môùi veà tröôøng, trong buoåi hoïp hoäi ñoàng giaùo vieân, oâng ñaõ môøi chuù ngoài ôû haøng gheá danh döï roài ca tuïng chuù khoâng tieác lôøi. Chuù caûm ñoäng muoán khoùc. Ñaàu oùc suy nghó hoaøi maø cuõng khoâng hieåu taïi sao maáy oâng giaùo sö hoïc gioûi nhö vaäy maø laïi khoâng ñöôïc khen, trong khi ñoù söùc hoïc cuûa chuù coøn thua maáy ñöùa hoïc troø lôùp nhoû.
Chuù coù hoûi thaày An, thaày naày giaûi nghiaõ:
-Nhaø tröôøng xaõ hoäi chuû nghiaõ ñaët naëng troïng taâm lao ñoäng. Ngöôøi naøo lao ñoäng
gioûi thì ngöôøi ñoù ñöôïc khen. Chuù lao ñoäng gioûi nhöùt, nhieàu nhöùt ôû ñaây thì ñöôïc khen laø phaûi roài, thaéc maéc gì nöõa...
-UÛa, toâi töôûng laø tröôøng daïy ñoïc saùch vôùi laøm toaùn chôù. Ai ngôø baây giôø laïi daïy
lao ñoäng, ngoä quaù haû. Maø noùi vaäy ñi hoïc laøm chi, doát nhö tui coi boä söôùng hôn...
Thaày An gaät ñaàu noùi nho nhoû:
-Baây giôø tuïi toâi muoán doát heát maø khoâng ñöôïc. Lôû hoïc gioûi, khoå muoán cheát.
Chuù thaáy oâng hieäu cuûa mình khoâng ?
Roài cuõng khoâng bao laâu laïi ñoåi tôùi oâng hieäu môùi nöõa. OÂng naày cuõng ngöôøi
Baéc nhöng laø ñaûng vieân, taùnh tình laïi khoù chòu. Tieáng Baéc cuûa oâng laïi khaùc xa oâng hieäu cuõ. OÂng noùi nhieàu chöõ khoù hieåu quaù. Caùi gì maø "ñaïi boä phaän" "haï quyeát
taâm" "chuû yeáu "ø "ñoäng vieân" "quaûn lyù "... chuù hoaøn toaøn muø tòt . OÂng khoù taùnh
neân chuù khoâng daùm hoûi laïi. Phaàn lôùn chuù phaûi ñoaùn moø, nhieàu khi lònh moät ñaøng
maø laøm moät neûo. OÂng laïi öa raày la naït noä nhaân vieân. Thænh thoaûng coøn ñi voâ
phoøng chuù ngoù töø treân xuoáng döôùi, laáy moùn naày moùn kia ñem veà phoøng rieâng ñeå
duøng. Teát naày chaéc oâng ta ôû laïi tröôøng chôù laøm sao maø veà Baéc aên Teát cho
kòp... Nghó vaån nghó vô moät luùc chuù chôït nhôù tôùi con choù. Phaûi chi coù ñöôïc moät
con nhö vaäy cuõng ñuû vui vôùi baø con loái xoùm ba ngaøy Teát.
ÖØ, maø taïi sao chuù khoâng baéy laáy con choù ñoù laøm thòt ? Hình daùng con choù hoài
naûy hieän roõ trong ñaàu. Noù ñöùng gaàn caùi coät vuoâng, buïng thon löng daøi, boán caúng
cao cao, loâng vaøng vaøng, caùi ñuoâi choûng leân trôøi. Caùi loaïi choù vaøng naày coù haïng
laém chôù. OÂng giaø Saùu ôû cuoái xoùm trong nhöõng côn nhaäu ba nguø thöôøng ngaâm nga
caâu thieäu "nhöùt möïc, nhò vaøng, tam khoang, töù ñoám". Noù chæ thua coù con möïc, coøn loaïi choù ñoám, choù vaù, choù coø laø ñoà boû. Trôøi ôi, con choù ngon laønh ñöùng ngay tröôùc mieäng, vaäy maø chuù tính khoâng ra, ñaàu oùc toái taêm theá naøo maø laïi ñaùnh ñuoåi noù ñi. Thieät laø uoång cuûa trôøi. Coù caùi ngu naøo lôùn hôn caùi ngu cuûa chuù saùng hoâm nay hay khoâng ?
Chuù töùc mình laáy tay ñaäp xuoáng giöôøng roài choãi daäy. Röûa maët qua loa, chuù caàm
laáy caây choåi, baét ñaàu coâng vieäc cuûa moät ngaøy. Coâng vieäc nhaøm chaùn ñaõ hai
möôi naêm qua khoâng thay ñoåi. Töø caùc lôùp chuù queùt laàn ra ngoaøi haønh lang. Raùc reán ñaày khaép. Chuù phaûi ñem ra ñoå ôû hoá raùc nhieàu laàn. Maõi cho ñeán cuoái saân, trong aùnh saùng môø môø, chuù chôït thaáy con choù ñi vaån vô xung quanh goác ñieäp, caùi mình troøn laúng, caùi buïng thon thon. A, noù vaãn coøn ñaây. Chuù coá nhôù laïi ôû caùi xoùm naày, gaàn tröôøng hoïc ñaâu coù ai coù con choù gioáng con naày. Chaéc laø ôû xa ñi laïc, khoâng coù gì phaûi baän taâm. Chuù laïi gaàn laáy caây choåi ñaäp ñaäp, ñe doïa. Con choù quay ñaàu laïi nhìn, boán chön töø töø böôùc tôùi. Chuù luøa noù laàn veà phoøng. Khoâng ngôø con vaät laïi deã thöông ngoan ngoaûn ñeán nhö vaäy. Noù ñi töø töø maø khoâng chaïy. Con choù queân maát khuùc cuûi vaø ngöôøi quaêng. Ñeán khi noù loït voâ trong phoøng chuù ñoùng aäp cöûa laïi, khoaù kyõ roài yeân chí trôû ra tieáp tuïc coâng vieäc cho xong.
Buoåi saùng ñoù chuù queùt maáy caùi haønh lang daøi maø khoâng thaáy meät. Xong roài chuù
ñi laïi nhaø beáp ñeå kieám sôïi daây coät choù. Khi thaét xong caùi moái thì chuù ñaõ veà tôùi
tröôùc cöûa phoøng. Beân trong coù tieáng choù gaâu gaâu. Chuù môû khoaù, ñöa tay ñaåy nheï
cöûa. Con choù laï vaãn coøn ñöùng ôû ñaàu giöôøng nhìn chuù göø göø, maét ngô ngaùc. Con
choù daøi ñoøn maø maäp, boán caúng thon thon cao cao, caùi ñuoâi döïng ñöùng. Chuù laøm
boä khoâng ngoù tôùi noù, lo laøm moät vaøi coâng vieäc khaùc. Con vaät khoâng ñeà phoøng ñi
ñi laïi laïi bình thaûn, caùi ñuoâi nghieâng ngaû nhö caùi caùn côø. Chuù Caân naém chaéc sôïi
daây, xuaát kyø baát yù voøng voâ coå choù giöït maïnh. Con choù hoaûng hoát, toâng chaïy ra
cöûa. Caû thaân hình noù bò sôïi daây ghì maïnh, hai chön tröôùc bò giöït leân hoûng ñaát, hai chön sau khuïy xuoáng, coå bò xieát chaët. Boán chön noù cöïa ñaïp lung tung, mieäng keâu aêng aúng thieät lôùn nhöng tôùi luùc bò ngheït thì chæ nghe tieáng kheø kheø. Noù ñaønh chòu traän naèm im. Chuù Caân lui cui coät ñaàu daây coøn laïi voâ goác coät, mieäng cöôøi heå haû, trong buïng khoaùi chí. Ñuùng laø cuûa trôøi cho. Caùi soá ñöôïc aên ngon thì daãu naèm nhaø ñoà aên cuõng tôùi ngay mieäng.
Chuù Caân caøng suy nghó caøng sung söôùng. Chuù khoaùi chí xaùch caùi aám nöôùc baèng
nhoâm ñen thui ñi ngay ra nhaø beáp ñeå naáu moät bình nöôùc traø. Thaày An vaãn coøn ngoài ñoù nhöng ñang naáu côm cho buoåi aên tröa. Côm ñaõ gaàn chín. Chuù Caân laïi gaàn ñaët aámnöôùc ôû beáp keá caän: -Teát naày thaày coù veà Saøigoøn khoâng ?
-Veà chôù chuù. Mai laø toâi ñi. Muøng saùu môùi trôû leân.
Chuù Caân cöôøi cöôøi:
-Phaûi thaày khoâng veà, ôû laïi tröôøng aên Teát vôùi tui. Vui laém. Tui vöøa baét ñöôïc con
choù ngon laønh, ñònh ruû theâm vaøi ngöôøi baïn loái xoùm vôùi mua vaøi lít röôïu ñeá laø coù
moät caùi Teát huy hoaøng. Maø thaày coù thích aên thòt choù khoâng ?
-Tieác quaù, toâi chöa ñöôïc aên laàn naøo. Khoâng phaûi khoâng aên ñöôïc nhöng gia ñình
khoâng cho aên neân thoâi. Chôù raén ruøa, löôn, eách, chuoät, dôi gì toâi cuõng laøm raùo
naïo. Nhieàu khi cuõng muoán thöû moät laàn cho bieát nhöng chöa coù cô hoäi...
Chuù Caân höùng chí:
-ÔØ, ôø, coù dòp neân thöû moät laàn, ngon laém. Khoâng coù loaïi thòt naøo qua noåi. Thoâi
Teát naày ôû laïi ñaây ñi. Con naày möôøi ngöôøi aên cuõng khoâng heát. Thaày khoâng nghe
maáy oâng giaùo Baéc kyø noùi sao -"soáng treân ñôøi khoâng aên mieáng doài choù, cheát
xuoáng aâm phuû bieát coù hay khoâng" Toâi cam ñoan thaày aên thöû moät laàn thì meâ luoân.
Ngöôøi ta noùi nhö vaày -thòt choù dính voâ keû raêng queân khoâng xæa, ba ngaøy mieäng
vaãn coøn thôm !
Thaày An cöôøi ngaát:
-Thoâi thoâi, chuù Caân ôi ! Toâi tin roài, noùi nöõa nghe phaùt theøm. Teát naày toâi daùm ôû
laïi laém aø nghen... Theá naøo toâi cuõng phaûi aên moät laàn cho bieát. Maø chuù coù bieát
caùch laøm thòt khoâng?
Chuù Caân trôïn maét khoa tay:
-Ngheà ruoät cuûa toâi maø thaày. ÔÛ xoùm naày ai muoán" haï côø taây" laø phaûi nhôø toâi
ñoù. Laøm rieát roài ñaâm quen tay. Noäi caùi vuï coät boán chön cuõng phaûi coù caùch,
khoâng phaûi deã ñaâu. Neø nghe, tröôùc heát mình phaûi coät chaët mieäng noù laïi cho khoûi
caén. Roài coät hai chön sau laïi vôùi nhau. Hai chön tröôùc mình beû ngoaët leân treân löng roài môùi coät dính laïi. Coät nhö vaäy thì noù heát daõy duïa. Roài mình löïa caùi maïch maùu lôùn ôû treân coå maø caét. Khi naøo noù suøi boït meùp ra laø cheát...
-UÛa, chôù chuù khoâng boû voâ bao boá dìm xuoáng soâng cho cheát sao ?
-Laøm nhö vaäy thì deã hôn nhöng mình khoâng laøm moùn tieát canh ñöôïc. Tui laøm theo caùch cuûa ngöôøi Baéc, thòt noù traéng ngon hôn. Coøn nhaän nöôùc thì thòt ñoû baàm heát ngon. Coøn caùi vuï laøm loâng phaûi thui baèng rôm thieät kyõ, neáu khoâng vaäy thì hoâi, khoù aên. Luùc baét ñaàu laøm, phaûi naáu moät noài nöôùc soâi lôùn, khi caét tieát xong, laáy gaùo muùc nöôùc soâi xoái töø töø cho ñeàu. Khi nhoå loâng phaûi cho kheùo ñöøng ñeå tuoät da. Nhoå roài laáy rôm ñoát ñeå thui. Khoâng ñöôïc ñoát noùng quaù, ngoïn löûa phaûi ñeàu, laáy quaït quaït nheø nheï cho löûa taùp ñeàu ñaën vaøo thaân choù. Bao nhieâu loâng coøn soùt laïi ñeàu phaûi ñoát cho cho chaùy saïch. Da baét ñaàu vaøng töø töø. Nhöng phaûi traùnh ñöøng ñeå ngoïn löûa noùng haêng quaù, da nöùt heát. Khi naøo thaáy da vaøng ñeàu, môõ baét ñaàu chaûy ra boác muøi thôm laø ñöôïc. Haáp daãn laém thaày An ôi, luùc ñoù mình töï nhieân nghe ñoùi buïng roài laïi theøm moät ly ñeá nöõa...
-Uaû, vaäy laø chuù laøm moùn thòt choù nöôùng hay thòt choù quay haû ?
Chuù Caân cöôøi khoaùt tay:
-Ñaâu phaûi, naõy giôø laø tui chæ môùi laøm loâng thoâi. Coøn phaûi röûa laïi cho thieät saïch,
roài ñeå leân treân moät caùi nia loùt laù chuoái, laáy dao moå buïng, caét ñaàu, caét boán chön
ñeå rieâng. Coøn boä ñoà loøng phaûi laøm cho thieät kyõ. Ruoät non ñeå daønh laøm doài.
Ñöøng coù caét caùi bao töû vôùi ruoät, ñeå hai thöù dính nguyeân nhö vaäy. Caùi bao töû caét
phaân nöûa ôû treân, phaân nöûa döôùi dính vôùi ruoät phaûi xaùt muoái, caïo röûa cho thieät
saïch, loän voâ loän ra cho kyõ. Roài mình laáy caùi bao töû laøm caùi quaëng ñeå nheùt huyeát,
môõ, ñaäu xanh, rau thôm voâ roài luoäc. Neân nhôù nheùt löng löng thoâi. Vì khi naáu, ñaäu
xanh noù nôû ra, doàn cöùng quaù, khuùc doài noù beå thì hö heát. Nöôùc luoäc ñoù mình boû
voâ vaøi naém gaïo, moät lon ñaäu xanh, naáu chung vôùi tim, gan, pheøo phoåi, thì coù ñöôïc moät noài chaùo thöôïng haûo haïng. Chaùo baøo ngö ôû Chôï Lôùn cuõng khoâng baèng...
Caâu chuyeän ñeán hoài gay caán, caùi moùn thòt choù nghe maø sao haáp daãn nhö vaäy.
Ngöôøi noùi laãn ngöôøi nghe, caû hai ñeàu öùa nöôùc mieáng, buïng ñoùi coàn caøo. Chuù Caân
ñònh taû tieáp caùc moùn khaùc boãng thaáy anh Chín hieäu tröôûng chôït ñeán, chuù ngöng
ngang. Caùc giaùo vieân khaùc luïc tuïc keùo vaøo nhaø beáp. Anh Chín ñöùng ngay ôû khung cöûa heïp, hoûi gioïng haùch dòch:
-Saùng nay chuù laøm gì maø ñeå moät ñoáng raùc nguøn nguïn ôû giöûa saân theá kia ?
Chuù Caân bò hoûi baát thaàn, khoâng kòp chuaãn bò, lính quính traû lôøi laép baép:
-Taïi, taïi, con choù...
Anh Chín hoûi doàn:
-Con choù noù laøm ra ñöôïc ñoáng raùc ñaáy haû ? Maø chuù noùi con choù gì ñaáy ?
Chuù Caân thieät thaø khai ra:
-Daï, daï, saùng nay töï nhieân coù con choù noù chun raøo voâ tröôøng. Em chôø hoaøi
khoâng thaáy ai kieám neân bieát choù ñi laïc khoâng coù chuû, em môùi baét..
Anh Chín hieäu tröôûng nghe tôùi ñaây beøn söûa laïi ñieäu boä nghieâm troïng, ngoù löôùt qua caùc giaùo vieân ñöùng vaây quanh.
-Roài chuù ñeå noù ôû ñaâu, ñaõ laøm thòt chöa ?
-Daï, daï chöa. Em coøn coät noù ôû trong phoøng.
Anh Chín suy nghó thieät leï trong ñaàu roài cöôøi gaèn, mieäng noùi trôn tru:
-Chuù coù bieát con choù ñoù cuûa ai khoâng ? Toâi noùi cho bieát, noù laø cuûa toâi. Toái
hoâm qua toâi xin ñöôïc cuûa moät ngöôøi quen.


 
Chuù Caân nghe xong ruïng rôøi. Giaác mô môùi coù nöûa chöøng thì bò suïp ñoå. Moà hoâi
ròn ra laám taám treân maët. Hình aûnh con choù thui vaøng ngaäy chaäp chôøn. Muøi môõ thôm phaûng phaùt ñaâu ñaây. Nhöõng khuùc doài luoäc, nhöõng mieáng thòt nöôùng, thòt luoäc trong ba ngaøy Teát lôûn vôûn trong ñaàu. Chuù bieát laø anh Chín hieäu tröôûng noùi laùo ñeå giöït cho baèng ñöôïc con choù, nhöng bieát laøm sao baây giôø. Chuù ñaønh nuoát nöôùc mieáng... roài ngoù qua thaày An. Thaày An cuõng bieát roõ caâu chuyeän y nhö chuù vaäy nhöng ñaønh caâm mieäng, khoâng daùm coù yù kieán. Boä muoán ñi hoïc taäp boû vôï boû con cheát ñoùi sao maø daùm choïc giaän xeáp lôùn. Thaày ñaønh cöôøi cöôøi, daùng töï nhieân, khoâng loä veû binh ai. Tuy trong thaâm taâm thaày ñöùng veà phe chuù Caân, ñoàng thôøi cuõng töï thaáy tuûi nhuïc. Nhìn söï baát coâng maø khoâng daùm can thieäp thì thieät laø heøn. OÂi, caùi nôï côm aùo khieán ngöôøi ta ích kyû nhoû moïn.
Trong caùi giaây phuùt caêng thaúng ñoù, töï nhieân chuù Caân ñaâm noåi khuøng saúng gioïng:
-Anh Chín noùi laùo ñeå giöït con choù cuûa tui. Anh noùi con choù cuûa anh xin, vaäy chôù loâng noù maøu gì ? Choù möïc, choù coø, choù veän hay choù vaù, choù beïc-gieâ ? Anh noùi truùng, toâi traû lieàn.
Caùi phaûn öùng cuûa chuù Caân quaù döõ doäi, anh Chín hieäu tröôûng khoâng ngôø tôùi.
Ñaùm thaày giaùo thaáy tình hình caêng thaúng, ñeàu ñoå doàn laïi ñeå coi. Hoï thaáy caùi maët cuûa anh Chín töø maøu ñoû ñoåi sang maøu vaøng, töø vaøng ñoåi thaønh xanh, roài caùi moâi anh run run. Laøm ra daùng thaät töï nhieân, anh voå vai chuù Caân:
-Chuyeän khoâng coù gì, chuù ñöøng coù noùng. Toâi ñaõ laøm gì naøo. OÁi daøo, con choù
aáy hôû. Hoâm qua trôøi toái quaù, toâi nhìn khoâng roõ laém... hình nhö noù maøu traêng
traéng...
Anh noùi xong lieác nhanh qua maët chuù Caân. Thoaùng thaáy chuù nheách meùp veû tænh
taùo, anh nghó laø traät neân tieáp theo:
-Maø cuõng hôi vaøng vaøng.
Roài anh tieáp luoân cho chaéc aên:
-Cuõng coù vaøi ñoám ñen ñen.
Chöøng nhö caûm thaáy caâu traû lôøi chöa vöõng, beân ngoaøi coù tieáng maáy thaày coâ
giaùo xì xaøo, ñoái phöông coù veû chöa nao nuùng, anh Chín toû daùng thaân thieän:
-Thoâi toâi ñeà nghò vôùi chuù Caân theá naày nheù - mình thòt chung ruû anh em trong
tröôøng ñaùnh cheùn vôùi nhau moät böûa baèng thích. Con choù cuûa toâi cuõng nhö cuûa
chuù... maø cuõng laø cuûa chung heát caû thaåy anh em ôû ñaây. Ta cuøng nhaát trí nheù !
Chuù Caân laáy laïi bình tónh, khoâng coøn sôï haõi chuùt gì nöõa. Chuù gaèn gioïng:
-Anh noùi traät laát. Con choù gì maø maøu vaøng vaøng, ñen ñen, traéng traéng. Tui khoâng
traû. Anh laøm gì tui thì laøm. Ñi tôùi ñaâu tui cuõng tôùi...
Noùi xong chuù ñöùng daäy boû ñi ra, maët haàm haàm. Chuù Caân böõa nay ngon laønh
thieät. Chæ ñoä moät laùt, caû tröôøng töø thaày ñeán troø, ai cuõng bieát caùi tin soâi ñoäng
haáp daãn laø chuù Caân daùm chôi anh Chín hieäu tröôûng. Taát caû ñeàu haû heâ sung söôùng
vì ñöôïc ngöôøi thay mình maø traû haän duøm.
Nhöng caùi nieàm vui ñoù chæ keùo daøi ñöôïc cho tôùi chieàu. Gaàn giôø tan hoïc, ngöôøi ta
thaáy chuù Caân loâi con choù vaøng, caùi ñuoâi choûng leân trôøi, tay caàm maûnh giaáy leân
trình dieän treân ty, caùi maët meùo xeïo. Maûnh giaáy coù ghi maáy haøng chöõ vieát tay
ngueäch ngoaïc: "...coù con choù cuûa Ty Giaùo Duïc ñi laïc voâ Tröôøng Caáp Ba Thò Xaõ.
Yeâu caàu ñoàng chí hieäu tröôûng cho ngöôøi tìm kieám vaø giao hoaøn veà Ty ngay trong
chieàu nay...." Caùi mieáng giaáy ñaùng gheùt ñoù ôû beân döôùi laïi coù ñoùng daáu son ñoû
choùi vôùi chöõ kyù cuûa Saùu Vieät, tröôûng ty, roõ raøng. Chuù Caân laøm sao daùm caõi.
AÙnh naéng buoåi chieàu coøn vöông treân caùc ñoït caây ven ñöôøng. Caùi khoaûng caùch töø
tröôøng ñeán Ty böõa nay sao maø xa lô xa laéc !

 
Chieàu ba möôi Teát naêm aáy, ôû nhaø anh Saùu tröôûng ty coù moät böõa tieäc thòt choù.
Moïi ngöôøi ñaõ say ngaø ngaø. Ñaày baøn cheùn dóa ly taùch ngoån ngang. Trong phoøng muøi thòt nöôùng thôm phöùc, muøi röôïu ñeá cay noàng. Anh Chín hieäu tröôûng vôùi tay laáy moät caëp chaû, gôõ ra ñeå vaøo ñóa tröôùc maët anh Saùu:
-Môøi anh Saùu duøng thöû moät mieáng chaû nöôùng. Chaû naày nöôùng baèng than taøu,
quaït lieàn tay cho môõ roû xuoáng than roài noù boác khoùi, khoùi quyeän laáy vaøo mieáng
chaû... Anh ñeå yù nheù, noù thôm quaù ñi maát anh aï. OÂi chao, caùi muøi thôm phöng phöùc, thôm quaù laø thôm !
Saùu Vieät mieäng hôùp moät nguïm röôïu, tay tuoát gaép chaû, gaät guø:
-Ñuùng ñaáy, con choù beùo bôû nhö theá naày, phaûi daønh cho daân caùn boä Haø Noäi
chính coáng boïn mình boài döôõng môùi ñuùng. Chöù ñeå cho boïn Nam boä aáy maø thòt con caày naày thì phí laém. Tuïi noù coù laøm ra troø troáng gì. Giaù maø khoâng coù möu keá cuûa chuùng mình thì noù ñaõ loït vaøo tay caùi thaèng gì... gì aáy nhó, oâi chao hoûng beùt ! Cöù keå nhö laø vaát ñi....  


Voõ Kyø Ñieàn
(trích trong Keû Ñöa Ñöôøng, 1986 )

No comments: