Saturday, September 8, 2012

TS. NGUYỄN HỌC TẬP * LIÊN BANG ĐỨC

Thöôïng Vieän, Haï Vieän vaø Chính Phuû Lieân Bang Trong Hieán Phaùp Coäng Hoøa Lieân Bang Ñöùc
TS Nguyeãn Hoïc Taäp

Ghi chuù cuûa Toøa Soaïn: TS Nguyeãn Hoïc Taäp laø moät hoïc giaû chuyeân nghieân cöùu veà hieán phaùp cuûa caùc nöôùc - ñaëc bieät caùc quoác gia AÂu Chaâu. OÂng vöøavieát xong moät coâng trình nghieân cöùu veà Hieán Phaùp Coäng Hoaø Lieân Bang Ñöùc, khaù daøi, vaø giao cho Dieãn Ñaøn Quoác Teá Cuûa Caùc Phong Traøo Daân Chuû VN ñaêng taûi daàn treân Khai Thaùc Thò Tröôøng vaø Ñoái Löïc. TS Nguyeãn Hoïc Taäp laø moät trong nhöõng hoïc giaû ñaõ goùp phaàn khôûi thaûo Hieáân Chöông 2000 - töùc HIEÁN CHÖÔNG NHAÂN QUYEÀN - XAÂY DÖÏNG DAÂN CHUÛ - VAØ PHAÙT TRIEÅN ÑAÁT NÖÔÙC cuûa ngöôøi Vieät. OÂng coù moät ñeà aùn quan troïng veà hieán phaùp cho VN daân chuû töông lai, seõ ñöôïc ñeà xuaát taïi moät Ñaïi Hoäi do Phong Traøo Hieán Chöông 2000 trieäu taäp nhaèm ñaùp öùng vôùi tình hình chính trò VN khi cuoäc vaän ñoäng lòch söû trong nöôùc buøng noå trong chuyeån ñoäng tieán tôùi Ñaïi Hoäi X Ñaûng CSVN cuoái naêm 2005 hoaëc Muøa Xuaân 2006.
Trong phaàn döôùi ñaây chuùng toâi xin giôùi thieäu moät muïc trong baøi vieát daøi cuûa oâng veà Hieán Phaùp Coäng Hoøa Lieân Bang Ñöùc. Chuùng toâi seõ giôùi thieäu tieáp caùc muïc khaùc khi thuaän tieän.
* * *
Moät soá moái lieân heä töông quan giöõa 3 cô quan hieán ñònh - Thöôïng Vieän - Haï Vieän vaø Chính Phuû - ñeå ñaùp öùng vôùi caùc tình hìnhñaëc bieät, goàm coù:
- “ laù phieáu baát tín nhieäm xaây döïng”,
- “ giaûi taùn Haï Vieän tröôùc ñònh kyø ”,
- “ tình traïng laäp phaùp khaån tröông”…
Ñoù laø nhöõng gì coù theå xaûy ra trong caùc tröôøng hôïp xung ñoät baát thöôøng, Hieán Phaùp 1949 CHLBD ñaõ tieàân lieäu ñeå traùnh tình traïng baát oån vaø teâ lieät, thieät haïi ñeán ñôøi soáng Quoác Gia.
Trong cuoäc soáng thöôøng nhaät thoâng thöôøng, Thöôïng Vieän, Haï Vieän vaø Chính Phuû Lieân Bang laø nhöõng cô quan hieán ñònh töï nhieân cuûa Quoác Gia, hoaït ñoäng nhòp nhaøng vôùi nhau ñeå höôùng daãn, chænh höôùng vaø quaûn trò Quoác Gia moät caùch hieäu naêng.
Ñoù laø nhöõng gì Hieán Phaùp 1949 CHLBD dieån taû qua ñieàu 76:
- “ Caùc döï aùn luaät ñöôïc Chính Quyeàn Lieân Bang, caùc thaønh vieân Haï Vieän trình leân Haï Vieän vaø Thöôïng Vieän ” (Ñieàu 76, ñoaïn 1 Hieán Phaùp 1949 CHLBD).
Khi Chính Phuû LB, qua caùc Boä Tröôûng vaø chuyeân vieân cuûa mình ñeà thaûo ra moät döï aùn luaät, döï aùn phaûi ñöôïc ñeä trình ñeán Thöôïng Vieän ñeå duyeät xeùt vaø Thöôïng Vieän phaûi phaùn quyeát trong voøng 6 tuaàn leã.
Khi moät döï aùn luaät maø Chính Phuû Lieân Bang cho laø “ khaån caáp ”, sau khi Chính Phuû ñeä trình cho Thöôïng Vieän, Chính Phuû cuõng coù theå ñeä trình cho Haï Vieän sau 3 tuaàn leã keå töø ngaøy ñaõ ñeä trình Thöôïng Vieän, daàu cho Thöôïng Vieän chöa baøy toû yù kieán.
- “ Caùc döï aùn luaät, Chính Phuû Lieân Bang phaûi ñeä trình tröôùc tieân cho Thöôïng Vieän. Thöôïng Vieän coù quyeàn phaùn quyeát yù kieán cuûa mình trong voøng 6 tuaàn leã. Chính Phuû Lieân Bang coù theå chuyeån ñeán Haï Vieän, sau 3 tuaàn leã, moät döï aùn luaät maø mình cho laø ngoaïi leä vaø ñaëc bieät khaån caáp, khi ñeät trình leân Thöôïng Vieän, ngay caû khi yù kieán cuûa Thöôïng Vieän chöa ñöôïc traû lôøi cho Chính Phuû. Nhöng roài Chính Phuû phaûi laäp töùc chuyeån ñeán Haï Vieän phaùn quyeát cuûa Thöôïng Vieän, ngay vöøa khi nhaän ñöôïc Thöôïng Vieän traû lôøi ” (Ñieàu 76, ñoaïn 3, id.).
Trong tieán trình thoâng thöôøng ñeå hình thaønh luaät phaùp, moät döï aùn luaät ñöôïc ñeä trình Thöôïng Vieän, Thöôïng Vieän ( laø Vieän Quoác Hoäi ñaïi dieän cuûa caùc Chính Quyeàn caùc Tieåu Bang) seõ chuyeån ñeán Chính Quyeàn caùc Tieåu Bang ñeå hoûi yù kieán.
Neáu Chính Quyeàn caùc Tieåu Bang ña soá toû yù baát ñoàng, Thöôïng Vieän khoâng coù caùch gì töï mình “chuaån y ” döï aùn luaät ñang baøn.
Ñieàu ñoù cho thaáy Chính Quyeàn Lieân Bang khoâng theå ñöa ra Nghò Ñònh, Phaùp Leänh töï mình hay yû theá “ caû vuù laäp mieäng em ” döïa vaøo ña soá ñoàng thuaän ôû Haï Vieän “ ban haønh ” ñaïo luaät naøo vaø aùp duïng theá naøo tuøy hyû.
Thöôïng Vieän Lieân Bang laø Vieän Quoác Hoäi, goàm thaønh vieân laø caùc ñaïi dieän Chính Quyeàn caùc Tieåu Bang.
Tieáng noùi cuûa Thöôïng Vieän laø tieáng noùi cuûa Chính Quyeàn vaø daân chuùng ñòa phöông, coù theå laø tieáng noùi cuûa caùc löïc löôïng chính trò thieåu soá ñoái laäp, nhaèm “ caét tæa, haûm thaéng ” caùch haønh xöû quaù loá, tuøy hyû cuûa Chính Quyeàn vaø Haï Vieän Lieân Bang coù theå caáu keát nhau.
Tieáng noùi cuûa Thöôïng Vieän, cuûa caùc Tieåu Bang hay cuûa Coäng Ñoàng Ñòa Phöông khoâng phaûi chæ laø tieáng noùi lieân quan ñeán caùc vaán ñeà ñòa phöông, maø cuõng laø tieáng noùi cuûa daân chuùng ôû ñòa phöông lieân quan ñeán nhu caàu vaø öôùc voïng cuûa toaøn quoác.
Do ñoù khoâng coù caùch gì Hieán Phaùp 1949 CHLBD cho pheùp Haï Vieän vaø Chính Phuû Lieân Bang soaïn thaûo, “chuaån y hay baùc boû ” vaø haønh xöû luaät phaùp maø khoâng ñeám xæa gì ñeán tieáng noùi cuûa Thöôïng Vieän vaø Chính Phuû caùc Tieåu Bang ( Gherig, Parlament-Regierung- Opposition: Dualismmus als Voraussetzung fuer eine parlamentarissche Kontrolle der Regierung, Muenchen, 1969, 189s).
Ñieàu ñoù caét nghóa taïi sao Hieán Phaùp 1949 CHLBD tieàn lieäu nhöõng ñieàu kieän ñeà phoøng boä maët ñoäc taøi cuûa Hitler luùc naøo cuõng laêm le muoán trôû laïi, ñoái vôùi baát cöù ai haønh xöû quyeàn löïc Quoác Gia.
“Ñöùc khoân ngoan” daïy cho chuùng ta raèng boä maët ñoäc taøi cuûa Hitler luùc naøo cuõng coù theå trôû laïi, nhöùt laø ñoái vôùi nhöõng ai coù quyeàn vaø boån phaän “ soaïn thaûo vaø chuaån y ” luaät phaùp vaø keá ñeán laø nhöõng ai “haønh xöû ” luaät phaùp.
Hieåu nhö vaäy, chuùng ta hieåu taïi sao haàu heát caùc Hieán Phaùp Taây AÂu la nhöõng Hieán Phaùp cöùng raén, Hieán Phaùp maø ngöôøi daân cuûa hoï ñaõ ñoå bao nhieâu maùu vaø nöôùc maét môùi vieát leân ñöôïc.
Vaø ñieàu ñoù caét nghóa taïi sao Hieán Phaùp 1949 CHLBD ñaët ñieàu kieän gia troïng cho nhöõng ai muoán tu chính söûa ñoåi Hieán Phaùp sau naày:
- “ Moät ñaïo luaät nhö theá (ñaïo luaät ñeå tu chính Hieán Phaùp) caàn ñöôïc söï ñoàng thuaän cuûa 2/3 soá phieáu cuûa Haï Vieän vaø 2/3 soá phieáu cuûa Thöôïng Vieän ” (Ñieàu 79, ñoaïn 2 Hieán Phaùp 1949 CHLBD).
Moät ñieàu kieän gia troïng naëng neà nhö vaäy, khoâng phaûi laø ñieàu kieän deã thöïc hieän: phaûi ñöôïc söï ñoàng thuaän cuûa 2/3 daân bieåu cuûa caû Haï Vieän laãn Thöôïng Vieän!
Chuùng ta thöû nghó muoán choïn vò Thuû Töôùng ñeå thaønh laäp Chính Phuû ñieàu haønh Quoác Gia, Hieán Phaùp chæ ñoøi buoäc caàn coù ña soá tuyeät ( ½ soá phieáu + 1 phieáu) caùc thaønh vieân Haï Vieän. Ñieàu kieän chæ coù vaäy maø phaûi maát bao nhieâu coâng söùc môùi chu toaøn ñöôïc, keå caû vieäc taïo ra caùc tình traïng beá taéc khaån tröông maø Hieán Phaùp ñaõ phaûi tieàn lieäu nhöõng giaûi phaùp ñeå thaùo gôû, chuùng ta ñaõ thaáy ôû treân.
Coøn nöõa, Hieán Phaùp 1949 CHLBD ñaõ phaùn quyeát coù nhöõng ñieàu khoaûn coá ñònh, baát di dòch trong Hieán Phaùp, khoâng ai coù theå söûa ñoåi vôùi baát cöù ñieàu kieän naøo:
- “ Khoâng theå chaáp nhaän baát cöù moät söï thay ñoå naøo ñoái vôùi Hieán Phaùp naày, coù lieân quan ñeán moái töông quan giöõa Lieân Bang vaø caùc Tieåu Bang, ñeán quyeàn tham gia laäp phaùp cuûa caùc Tieåu Bang hay ñeán caùc nguyeân taéc ñöôïc tuyeân boá ôû ñieàu 1 vaø ñieàu 20 ” (Ñieàu 79, ñoaïn 3 Hieán Phaùp 1949 CHLBD).
Quyeàn cuûa caùc Tieåu Bang coù quyeàn tham döï vaøo tieán trình “ chuaån y hay baùc boû ” caùc döï aùn luaät, chuùng ta vöøa thaáy ôû treân, ñeå traùnh vieäc caáu keát taäp quyeàn giöõa Haï Vieän vaø Chính Phuû Lieân Bang “soaïn thaûo, chuaån y hay baùc boû vaø haønh xöû quyeàn löïc ” ñoäc taøi tuøy hyû.
Ngoaøi ra Hieán Phaùp 1949 CHLBD tuyeân boá ñòa vò toái thöôïng baát khaû xaâm phaïm cuûa con ngöôøi trong toå chöùc Quoác Gia, vì ñoù laø neàn taûng cuûa moïi coäng ñoàng nhaân loaïi, cuûa hoaø bình vaø coâng chính treân theá giôùi:
- “ Phaåm giaù con ngöôøi baát khaû xaâm phaïm. Boån phaän cuûa moïi quyeàn löïc Quoác Gia laø kính troïng vaø baûo veä phaåm giaù ñoù.
- Nhö vaäy daân toäc Ñöùc nhìn nhaän caùc quyeàn baát khaû xaâm phaïm vaø baát khaû nhöôïng cuûa con ngöôøi, nhö laø neàn taûng cuûa moïi coäng ñoàng nhaân loaïi, cuûa hoaø bình vaø coâng chính treân theá giôùi ” (Ñieàu 1, ñoaïn 1 vaø 2 Hieán Phaùp 1949 CHLBD).
Keá ñeán phöông thöùc caáu truùc cuûa Quoác Gia, laøm neàn taûng vaø khuoân söôøn ñeå toân troïng vaø baûo veä phaåm giaù con ngöôøi maø Hieán Phaùp ñaõ tuyeân boá baát khaû xaâm phaïm cuõng ñöôïc tuyeân boá coá ñònh ôû ñieàu 20, khi Hieán Phaùp ñònh nghóa theá cheá Quoác Gia cuûa Coäng Hoaø Lieân Bang Ñöùc:
- “ Coäng Hoaø Lieân Bang Ñöùc laø moät Quoác Gia Lieân Bang, daân chuû vaø xaõ hoäi ” (Ñieàu 20, ñoaïn 1, id.).
Ñaët caùc ñieàu kieän phaûi tuaân haønh ñoái vôùi nhöõng ai soaïn thaûo, chuaån y vaø thi haønh luaät phaùp Quoác Gia, caùc phöông thöùc caàn ñeå giaûi quyeát khi xaûy ra nhöõng côn khuûng hoaûng laøm xaùo ñoäng hay laøm teâ lieät cuoäc soáng Quoác Gia, caùc nguyeân taéc coá ñònh toân troïng con ngöôøi vaø ñeå baûo veä theå cheá Coäng Hoaø Daân Chuû. Taát caû nhöõng cöû chæ thaän troïng ñoù khoâng coù muïc ñích gì hôn laø ñeå ñeà phoøng nhöõng boä maët ñoäc taøi nhö boä maët cuûa Hitler, luùc naøo cuõng thaäp thoø trong boùng toái, chôø cô hoäi xuaát hieän.
Moät trong nhöõng muïc ñích chính cuûa Hieán Phaùp 1949 CHLBD laø ñeå choáng ñoäc taøi laø vaäy.
Keá ñeán vai troø cuûa Thöôïng Vieän, Vieän Quoác Hoäi ñaïi dieän cho Chính Phuû caùc Tieåu Bang cuõng toái quan troïng ñeå choáng keát caáu ñoäc taøi töø trung öông.
Thöôøng thöôøng thì Thöôïng Vieän chæ coù nhieäm vuï duyeät xeùt laïi vaø chuaån y caùc ñaïo luaät ñaõ ñöôïc Haï Vieän chaáp thuaän ( Zustimmungsgesetze).
- Ñoái vôùi nhöõng ñaïo luaät coù lieân quan ñeán caùc quyeàn lôïi cuûa caùc Tieåu Bang veà quaûn trò, taøi chaùnh, thueá vuï vaø nhöõng ñaïo luaät veà tu chính Hieán Phaùp nhö vöøa keå, neáu Thöôïng Vieän baùt boû, phaùn quyeát baùc boû cuûa Thöôïng Vieän coù giaù trò tuyeät ñoái. Haï Vieän vaø Chính Phuû Lieân Bang khoâng coù caùch gì coù theå thaéng ñöôïc (Ñieàu 93, id.)
- Thöôïng Vieän coù theå tham döï vieäc soaïn thaûo caùc ñaïo luaät thoâng thöôøng cuøng chung vôùi Haï Vieän. Trong tröôøng hôïp baát ñoàng yù kieán ñoái vôùi caùc ñaïo luaät thoâng thöôøng naày, Thöôïng Vieän coù theå baùc boû. Nhöng phieáu khoâng ñoàng thuaän cuûa Thöôïng Vieän coù theå bò Haï Vieän vöôït thaéng , neáu Haï Vieän coù ñuû ña soá 2/3 thaønh vieân cuûa mình chaáp thuaän, moät tyû leä khoâng phaûi deã ñaït ñeán.
- Tuy vaäy, giöõa hai Vieän Quoác Hoäi coù moät UÛÛy Ban Hoaø Giaûi ( Vermittlung ausschuss), ñöôïc thieát laäp goàm 16 thaønh vieân Thöôïng Vieän vaø 16 thuoäc Haï Vieän. Caùc thaønh vieân cuûa UÛy Ban Hoaø Giaûi hoaït ñoäng vôùi tö caùch caù nhaân, khoâng phaûi traû lôøi haønh ñoäng cuûa mình tröôùc tö nhaân cuõng nhö tröôùc Chính Quyeàn caùc Tieåu Bang. UÛy Ban hoaït ñoäng trong caùc phieân hoïp kín, neân thöôøng gaët haùi ñöôïc nhieàu keát quaû toát ñeïp trong coâng taùc trung gian hoaø giaûi cuûa mình.
- UÛy Ban Hoaø Giaûi khoâng coù thaåm quyeàn quyeát ñònh, maø chæ coù theå suy nghó vaø ñöa ra döï aùn maø UÛy Ban nghó raèng coù theå gaët haùi ñöôïc söï ñoàng thuaän cuûa caû hai Vieän.
- Thöôøng thæ moät döï aùn luaät ñöôïc Haï Vieän bieåu quyeát chaáp thuaän, lieàn sau ñoù ñöôïc chuyeån giao ñeán Thöôïng Vieän. Neáu Thöôïng Vieän khoâng bieåu quyeát ñoàng tình, trong voøng hai tuaàn leå Thöôïng Vieän coù theå yeâu caàu UÛy Ban Hoaø Giaûi nhoùm hoïp (Ñieàu 77, ñoaïn 2, Hieán Phaùp 1949 CHLBD).
- Ñoà aùn cuûa UÛy Ban Hoaø Giaûi ñöa ra ñöôïc trao cho Haï Vieän ñeå bieåu quyeát vaø sau ñoù chuyeån ñeán Thöôïng Vieän. Neáu Thöôïng Vieän laïi baùc boû vôùi ña soá phieáu, Haï Vieän coù theå vuôït thaéng ñöôïc vôùi ña soá. Vaø neáu Thöôïng Vieän baùc boû ñeán 2 /3 soá phieáu cuûa mình, Haï Vieän coù theå khoâng chaáp nhaän yù kieán cuûa Thöôïng Vieän cuõng vôùi soá phieáu 2/3 thaønh vieân cuûa mình (Ñieàu 77, ñoaïn 4, id.). (Coøn tieáp)

No comments: