Saturday, September 1, 2012

CAO THẾ DUNG * HOÀNG NGỌC LIÊN

THI CA & THI NHÂN : HOÀNG NGỌC LIÊN / bài : Cao Thế Dung .

Thi ca & Thi nhân  : Hoàng Ngọc Liên /
 bài :  Cao Thế Dung.

                                               H o à n g    N g ọ c    L i ê n

                                             bài :   cao thế  dung

    
       S inh năm 1939 ở Ninh Bình ( Bắc Phần ) .  Viết truyện và làm thơ rất sớm ( 1952 ). 
Đã cộng tác với nhiều tạp chí và tuần san ở Saigon .    Dạy học tư trước khi  bi động viên vào  trường Võ Khoa   Thủ đức    ( tốt nghiệp Khóa III phụ ).    Hiện sĩ quan cấp tá binh chủng  Nhẩy  Dù Quân Lực VNCH.
      -  Sang Huê Kỳ định cư  theo diện H.O *  (  * Biên Tập chú thích )

                               Đ ã   in :

  HÌNH ẢNH NHỮNG MÙA TRĂNG  ( truyện,   1959) NHỚ THƯƠNG     (  thơ , Saigon 1962 )     VẪN CÒN THƯƠNG      (  thơ ,  Saigon 1964 )   KHUNG TRỜI TƯỞNG NHỚ    (  Saigon, 1966)   THIÊN THẦN MŨ ĐỎ  
                                                                    ( truyện ,  Saigon ,  1968 )      v.v...


                              
                                     M  ột  Nguyễn Bính xưa  đã làm sống lại hồn Việt qua những vần thơ  trữ tình trong những thuần tục và hòa hiền của đồng quê ,  nội cỏ .   Nhớ nhung của Nguyễn Bính   là dư ba của vẻ đạp dung dị mà sầu muộn vô cùng :
                                                
                                                Ngày qua ngày lại qua ngày
                                                Má xanh nhuộm đã thành cây  lá vàng .

                          và cũng tha thiết bao nhiêu :

                                                Lòng anh như hoa hướng dương
                                                Trăm nghìn đổ lại một phương mặt trời .
                                                Lòng em như cái con thoi
                                                Thay bao nhiêu suốt mà thoi vẫn  lành .

                   Nhìn từ Nguyễn Bính,   tôi thấy tiếng thơ Hoàng ngọc Liên đã xinh xắn lại càng thêm thuần tục,  tiếng thơ của ông gần với Nguyễn Bính trong cơn thương nhớ :

                                                 Người ơi  trăng nhạt mờ đô thị
                                                Không núi sông àm cũng cách ngăn .

                                  và buồn đến phủ kín cả vùng sông hồ  :

                                                 Em về đây giữa khu vườn cũ
                                                 Chuyện mười năm tóm lại một lời thôi
                                                 Vườn vắng vẻ như tình người viễn xứ
                                                 Thề hứa còn ghi hay đã lỡ buông trôi .

                   Nỗi buồn của Hoàng Ngọc Liên  không sầu thản,  nhưng thường cứ mênh mang mà kéo dài như trong mây thu :

                                                 Một sông núi hai phương trời
                                                 Đào sâu đất uổng lời thề xưa
                                                 Lặng nghe gió chuyển sang mùa
                                                 Lời ai nương tiếng mưa thưa vọng về

                   Cũng là nhớ thương nhung nhớ,  nhưng được phong hương tỏa kín như Huy Thông :

                                                 Đi cùng tới Cô Tô cảnh cũ
                                                 Chờ trăng lên mơ nửa giấc mơ xưa

                  Cùng với bao la tình tiết như tơ trời cứ vấn vương mãi,  khi thì dồn dập,  khi hắt hiu như đường trăng lẻ bóng :

                                                 Bâng khuâng nẻo gió thẫn thờ
                                                 Dáng dồn khe đá,  khói mờ bụi cây
                                                 Bóng đêm tựa dáng liễu gầy
                                                 Hắt hiu chỉ một bàn tay với trời .
                                                 Đường trăng khuất một nét cười
                                                 Dặm dài in mãi bóng người nhớ thương .
                                                           ( Nguyệt  Cầm )

                      Hoàng Ngọc Liên  nên mô tả như một nhà thơ của nhớ thương,  hoài niệm.   Dĩ vãng qua thơ ông như nhịp buồn  của điệu  Nam ai trên dòng sông vắng,  tuy nó không làm thức dậy được nhớ nhung,  hoài niệm qua những hình ảnh thơ  - song cũng đủ làm cho ta được một lần hoài cảm qua điệu thơ nhẹ, trong .   Nỗi nhớ thương đi qua đời ông,  như đi qua thơ ông trong không khí của một khoang thuyền trên bến Ngự,  như chiều ánh nước Hương Giang trong màn sương mong manh :

                                                 Cánh hoa mười tám sao về gió
                                                 Châm lửa thiêng xưa đốt ước nguyền
                                                 Cười ghép nhân tình cho mệnh số
                                                 Đã đành ngang trái đến ... tơ duyên .
                                                                 ( Em đi )

                        Nhớ nhung và hoài niệm đất cũ,  người xưa,  là bản sắc thơ Hoàng Ngọc Liên .   Nỗi nhớ thương ấy như thoảng dư âm một Đường thi :

                                                  Giang thiên nhất sắc vô tiêm trần
                                                  Hạo hạo không trung cô nguyệt lâm
                                                  Giang bạn hà nhân sơ kiến nguyệt
                                                  Giang nhân hà xứ sơ  chiếu nhân .
                                                              ( Xuân Giang hoa nguyệt dạ )
                   lược dịch :

                                                 Trời bên sông không chút bụi vương
                                                 Lưng chừng khoảng không một vầng trăng lừng lững
                                                 Nào ai trước đó nhìn trăng trên sông
                                                 Mà năm nào,  trên sông tỏa chiếu bóng hình  .

                     hay :

                                                 Thùy gia kim dạ thiên chu tử
                                                  Hà xứ tương tư minh nguyệt lâu ?
                                                                 ( Xuân Giang hoa nguyệt da )

                        Thơ Hoàng Ngọc Liên như tìm đến gần Trương Nhược Hư  trong niềm  thương nỗi nhớ - nhưng còn đơn sơ quá !    Với quê hương,  nhà thơ mang hoài niệm của kẻ đơn hành trên xứ lạ mà quê hương vẫn như kẻ tình chung :

                                                    Kiếm hồ đã cạn ý thơ
                                                    Sương rừng biên giới giăng mờ ảo quan
                                                    Gió thiêng văn miếu điêu tàn
                                                    Đường lên Cao,  Bắc  dặm ngàn hoang vu !
                                                                       ( Vào thu )

                          Niềm hoài vọng quê hương của Hoàng Ngọc Liên phảng phất một vài nét xa xôi qua  Tĩnh dạ tứ  của Lý Bạch :

                                                    Sáng tiền  khán nguyệt quang
                                                    Nghị thị địa thượng sương
                                                    Cứ đầu vọng minh nguyệt
                                                    Đê đầu tri cố hương .

                            Quê hương ở đây là văn miếu điêu tàn,  là con đường Cao,  Bắc,  Lạng hoang vu.   Và với nhớ thương ,  với xa cách mà đến cả mùa xuân cũng ảm đạm như chiếc bóng dật dờ trong hoang lạnh.   Từ ngàn xưa mùa xuân đến với thi nhân trong muôn mầu,  muôn vẻ diễm ảo ngàn hương .   Nhưng mùa xuân của Hoàng Ngọc Liên  thì gây cho nhà thơ những xao xuyến,  những vơi đầy kỷ niệm và nhà thơ như con chim rẽ cánh nằm liệt trên vùng kỷ niệm nhớ thương :

                                                   Hết năm còn  chi nguyện
                                                   Trôi nổi đã bao lần
                                                   Trắng bàn tay sự nghiệp
                                                   Thời gian đã vào xuân .
                                                              ( Thời gian )

                              Nỗi buồn mùa xuân  qua thơ Hoàng Ngọc Liên làm ta dễ liên tưởng  đến một Trương Nhược Hư - và ở đây,  ta thấy rõ rệt ông chịu ảnh hưởng sâu đậm Đưòng thi;  nhưng cũng  đủ tạo cho riêng ông một sắc thái đáng yêu .    Tuy ông còn mắc ít nhiều khuyết điểm,  như quá chú trọng âm thanh thơ,  vần điệu- do đó mà sự diễn đat ý tưởng có phần gò bó,  mất đi cái thanh thoát của vẻ thơ .   Ngôn ngữ mà Hoàng Ngọc Liên  xử dụng cũng không có gì đặc sắc,  nếu không nói là sáo rỗng,  chẳng hạn  :

                                                    Châm lửa thiêng xưa đối ước nguyền
             hoặc  rất cũ :

                                                   Hình ai lồng bóng sáo trầm
                                                   Cánh buồm lạc hướng biển trời .

                         Tuy nhiên,  Hoàng Ngọc Liên đã bộc lộ tâm tư một cách thành thực .   Người đọc tìm thấy ở ông những nét mong manh của nhớ nhung ,  qua ái tình và hồn quê .   Tuy không là nét đan thanh kiều diễm,  nhưng cũng mang lại ít nhiều  cẩm tú đáng yêu   :

                                                  Khói xanh một góc rừng chiều
                                                  Lạc loài mây trắng lưng đèo còn vương
                                                  Muộn màng nắng sót bờ nương
                                                  Ngàn cây che khuất  con đường về xuôi
                                                  Tiếng chim lời gió nhạc trời
                                                  Không gian nào chuyện đổi  dời  mà mơ ?
                                                  Nhớ thương một giải sương mờ
                                                  Nguyện thề ước cũ bao giờ có nhau !
                                                  Chiều hoang tím ngắt rừng sâu
                                                  Sương buông thấm lạnh mái đầu ngày đi
                                                  Bâng khuâng mười năm chia ly
                                                  Thôi rồi ước hẹn,  còn gì gửi nhau ?
                                                              ( 10 năm vẫn còn thương )

                       Thật là một cung bậc nhớ thương vừa xa xăm,  vừa chân hậu mong manh như một khung trời thương nhớ qua phong dao và thể hiện rõ rêt một Hoàng  Ngọc Liên của hòai vọng,  của chân tình .    Tiếng thơ ông chính là những tiếng lòng chân tình vậy .
        []

CAO THẾ DUNG .

(  trích  VĂN HỌC HIỆN ĐẠI :   THI CA & THI NHÂN -
                                  CAO THẾ DUNG
        Nxb Quần Chúng, Saigon 1969 - tr.  70 -  76)

No comments: